Thể chế hóa các cơ chế đặc biệt để phát triển kinh tế tư nhân trên cơ sở Nghị quyết 68-NQ/TW

Theo dõi KTMT trên

Trên cơ sở Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân (“Nghị quyết 68”), ngày 17/05/2025, Quốc hội ban hành Nghị quyết 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân (“Nghị quyết 198”). Theo đó, thông qua Nghị quyết 198, Quốc hội đã chính thức thể chế hoá các cơ chế đặc biệt để hỗ trợ và thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, cụ thể như sau:

1. Cơ chế bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp tư nhân:

a) Nguyên tắc tạo điều kiện thuận lợi và nghiêm cấm hành vi “nhũng nhiễu”:

- Chỉ thanh tra, kiểm tra 1 lần trong năm:

+ Số lần thanh tra, kiểm tra đối với mỗi doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (sau đây gọi chung là “doanh nghiệp”) không được quá 01 lần trong năm, trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm rõ ràng.

+ Trường hợp đã tiến hành hoạt động thanh tra thì không thực hiện hoạt động kiểm tra hoặc ngược lại trong cùng 01 năm đối với cùng một nội dung quản lý nhà nước.

+ Ưu tiên thanh tra, kiểm tra từ xa dựa trên các dữ liệu điện tử; giảm thanh tra, kiểm tra trực tiếp.

- Nghiêm cấm hành vi “nhũng nhiễu” doanh nghiệp đối với các cơ quan truyền thông, báo chí, tổ chức, cá nhân.

b) Nguyên tắc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, doanh nhân trong quá trình xử lý vi phạm và giải quyết vụ việc của cơ quan thẩm quyền

- Ưu tiên áp dụng các biện pháp về dân sự, kinh tế, hành chính trước;

- Ưu tiên các biện pháp khắc phục hậu quả kinh tế chủ động trước và là căn cứ quan trọng để xem xét khi quyết định khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và các biện pháp xử lý tiếp theo.

- Đảm bảo phân biệt rõ nguồn gốc hình thành tài sản và tính liên quan của tài sản đối với vụ án để công tác niêm phong, kê biên tạm giữ, phong toả đối với những tài sản trong vụ án không làm ảnh hưởng đến hoạt động, lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, doanh nhân.

c) Mở rộng trường hợp giải quyết phá sản doanh nghiệp theo thủ tục rút gọn. Trong đó, thủ tục rút gọn phải đảm bảo rút ngắn ít nhất 30% thời gian và đơn giản hoá trình tự, thủ tục giải quyết.

2. Cơ chế hỗ trợ tiếp cận và sử dụng các nguồn lực cho doanh nghiệp tư nhân:

a) Hỗ trợ tiếp cận nguồn lực đất đai và mặt bằng sản xuất kinh doanh:

- Các địa phương được sử dụng ngân sách địa phương để hỗ trợ một phần đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ. Không áp dụng quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công đối với tài sản hình thành từ nguồn vốn hỗ trợ đầu tư này.

- Doanh nghiệp công nghệ cao thuộc khu vực kinh tế tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo được hỗ trợ giảm tối thiểu 30% tiền thuê lại đất trong vòng 05 năm đầu kể từ ngày ký hợp đồng thuê đất với chủ đầu tư kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ. Khoản hỗ trợ tiền thuê đất này được Nhà nước hoàn trả cho chủ đầu tư theo quy định của Chính phủ.

- Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo thuê nhà, đất là tài sản công chưa sử dụng hoặc không sử dụng tại địa phương.

b) Hỗ trợ tài chính, tín dụng:

- Doanh nghiệp tư nhân được Nhà nước hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi vay vốn để thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn và áp dụng khung tiêu chuẩn môi trường, xã hội, quản trị (ESG).

- Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNN&V) dành để cho vay đối với DNN&V, dự án khởi nghiệp, dự án sáng tạo, dự án xây dựng vườn ươm.

3. Cơ chế ưu đãi đặc thù cho doanh nghiệp tư nhân:

a) Ưu đãi thuế, phí, lệ phí

- Ưu đãi đối với doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, công ty quản lý quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo, tổ chức trung gian hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (sau đây gọi chung là “doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo”):

+ Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong thời hạn 02 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 04 năm tiếp theo đối với thu nhập từ hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo;

+ Miễn thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp đối với khoản thu nhập từ chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp, quyền góp vốn, quyền mua cổ phần, quyền mua phần vốn góp vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

+ Miễn thuế thu nhập cá nhân trong thời hạn 02 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 04 năm tiếp theo đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công của chuyên gia, nhà khoa học nhận được từ doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

- Ưu đãi đối với DNN&V: Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 03 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu.

- Từ 01/01/2026, chấm dứt việc thu, nộp lệ phí môn bài.

- Từ 01/01/2026, Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không áp dụng phương pháp khoán thuế mà sẽ nộp thuế theo pháp luật về quản lý thuế.

b) Ưu đãi lựa chọn DNN&V làm nhà thầu đối với những gói thầu sử dụng ngân sách nhưng có giá trị nhỏ

- Cụ thể, DNN&V là đối tượng được ưu tiên lựa chọn làm nhà thầu đối với Gói thầu xây lắp, mua sắm hàng hóa, gói thầu hỗn hợp cung cấp hàng hóa và xây lắp sử dụng ngân sách nhà nước có giá gói thầu không quá 20 tỷ đồng.

- Việc lựa chọn các đối tượng khác chỉ được diễn ra khi đã tổ chức đấu thầu mà không có DNN&V nào đáp ứng yêu cầu của gói thầu.

c) Ưu đãi thuế và kinh phí cho công tác nghiên cứu, phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

- Doanh nghiệp được trích tối đa 20% thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp để lập quỹ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của doanh nghiệp;

- Doanh nghiệp được tính vào chi phí được trừ để xác định thu nhập chịu thuế đối với chi phí cho hoạt động nghiên cứu và phát triển của doanh nghiệp bằng 200% chi phí thực tế của hoạt động này khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp.

- Nhà nước bố trí kinh phí để cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.

4. Chương trình Hỗ trợ hình thành và phát triển doanh nghiệp vừa và lớn, tập đoàn kinh tế tư nhân tầm cỡ khu vực và toàn cầu:

Nhà nước xây dựng chương trình và bố trí ngân sách để triển khai các chương trình sau:

- Chương trình phát triển 1.000 doanh nghiệp tiêu biểu, tiên phong trong khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh, công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp hỗ trợ;

- Chương trình vươn ra thị trường quốc tế (Go Global) để hỗ trợ về thị trường, vốn, công nghệ, thương hiệu, kênh phân phối, logistics, bảo hiểm, tư vấn, pháp lý, mua bán sáp nhập, kết nối với các tập đoàn đa quốc gia, giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại.

Như vậy, Nghị quyết 198 đã thể chế hóa nhanh chóng các chủ trương, đường lối của Nghị quyết 68, tạo điều kiện thuận lợi mới cho sự phát triển của kinh tế tư nhân trong thời gian tới. Nghị quyết 198 cũng chính là cơ sở để Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, ban ngành xem xét sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các văn bản pháp luật tương ứng có liên quan.

Về vấn đề này, Công ty Luật Toàn cầu ATA từng có bài phân tích và đề xuất điều chỉnh các văn bản pháp luật trên tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW, Quý vị có thể đọc thêm chi tiết tại đây: ATA'S PROPOSALS FOR AMENDING LEGAL DOCUMENTS IN ACCORDANCE WITH RESOLUTION NO. 68-NQ/TW ON PRIVATE ECONOMIC DEVELOPMENT

Nghị quyết 198 có hiệu lực kể từ ngày 17/05/2025./.