Kinh doanh ra sao mà khiến nhiều ông lớn ngoại phải "bán mình" tại Việt Nam?
Tập đoàn Swire Pacific Limited sẽ mua lại hoạt động đóng chai của Coca-Cola ở Việt Nam. Trước đó, nhiều cái tên như Lazada, Metro, BigC cũng đã phải "bán mình" tại Việt Nam.
Tuần qua, truyền thông quốc tế đưa tin, Tập đoàn Swire Pacific Limited (Hồng Kông) đối tác nhượng quyền hàng đầu của Coca-Cola, sẽ mua lại hoạt động đóng chai của tập đoàn này ở Việt Nam và Campuchia với giá 1 tỉ USD. Theo Bloomberg, thương vụ này là khoản đầu tư đầu tiên của tập đoàn Hồng Kông Swire Pacific vào thị trường đồ uống Đông Nam Á. Thỏa thuận này sẽ giúp Swire Pacific mở rộng hoạt động kinh doanh của họ sang một trong những thị trường đồ uống đang phát triển nhanh trên thế giới.
Theo đó, Swire Coca-Cola sẽ sở hữu và vận hành Công ty TNHH nước giải khát Coca-Cola Việt Nam (có 3 cơ sở đóng chai) và Công ty TNHH nước giải khát Campuchia (có 1 cơ sở đóng chai). Dự kiến, thương vụ này sẽ hoàn thành trong 6 tháng.
Coca-Cola Việt Nam cho rằng thương vụ này là minh chứng cho hoạt động sản xuất kinh doanh ở Việt Nam của thương hiệu vẫn đang trên đà phát triển. Đơn vị này cũng khẳng định chính sách kinh doanh, sản phẩm và các cam kết đầu tư tại Việt Nam không thay đổi sau khi chuyển nhượng toàn bộ cổ phần cho Swire. Trên website, Swire giới thiệu đã là đối tác nhượng quyền của Coca-Cola từ những năm 1960. Năm 2016, Swire mua lại hoạt động đóng chai của nhà sản xuất đồ uống này ở miền nam Trung Quốc - một trong những cơ sở đóng chai lớn nhất thế giới của Coca-Cola. Tại Việt Nam, Coca-Cola có mặt từ năm 1994 và có 3 nhà máy. Hiện tại, hoạt động của thương hiệu này ở Việt Nam thuộc Tập đoàn BIG. Swire cũng không phải là tên xa lạ tại Việt Nam, khi là chủ sở hữu Hãng hàng không Cathay Pacific - một trong những hãng có đường bay rất sớm đến Việt Nam.
Thực tế, việc một tập đoàn nước ngoài, sau thời gian hoạt động ở Việt Nam, bán hay chuyển ngượng lại cho một đối tác nước ngoài khác không mới tại Việt Nam. Trước Coca-Cola, "ông lớn" Lazada cũng đã bị mua lại. Năm 2016, Alibaba thông báo rót 1 tỷ USD vào Lazada - nền tảng mua sắm online được coi là Amazon Đông Nam Á. Theo đó, họ sẽ bỏ ra 500 triệu USD mua cổ phiếu mới phát hành của Lazada, và thêm 500 triệu để mua lại cổ phần từ các cổ đông trong Lazada.
Lazada được Rocket Internet (Đức) thành lập năm 2012. Cũng như nhiều dự án khác của họ, Lazada không nhắm tới một thị trường đã được khai phá, mà tập trung vào Đông Nam Á - khu vực có rất nhiều quốc gia tiềm năng.
Sau khi về tay Alibaba, Lazada Việt Nam vẫn tiếp tục phát triển mảng kinh doanh chính là thương mại điện tử. Tuy nhiên, hãng này đang gặp phải sự cạnh tranh lớn từ Shopee và các nền tảng khác.
Theo số liệu từ iPrice, trong quý I/2022, Lazada đang xếp ở vị trí thứ 4 với 16,97 triệu lượt truy cập mỗi tháng, xếp sau 2 website Thế Giới Di Động (54 triệu lượt truy cập/tháng) và Điện Máy Xanh (20,8 lượt truy cập/tháng). Quán quân bảng xếp hạng này vẫn là Shopee Việt Nam với 84,5 triệu lượt truy cập/tháng.
Hay như năm 2016, thương vụ M&A rầm rộ giữa Tập đoàn Central Group (Thái Lan) và Casino (Pháp) nhằm mua lại BigC Việt Nam cũng là một sự kiện gây nhiều chú ý.
Vào tháng 4/2016, Tập đoàn Central Group cho biết đã hoàn thành giao dịch mua lại hệ thống siêu thị Big C từ tập đoàn Casino của Pháp với giá 920 triệu euro (tương đương 1,05 tỷ USD). Việc bán Big C cho Central Group cũng nằm trong một phần kế hoạch của chuỗi bán lẻ thực phẩm Pháp nhằm cắt giảm bớt các khoản nợ đang ngày một tăng cao.
Sau đó, tập đoàn này cũng đã kê khai tổng số tiền thuế doanh nghiệp phải nộp cho thương vụ chuyển nhượng này là 1.914 tỷ đồng, thuế phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh là 120 tỷ đồng.
Đến năm 2021, 7 siêu thị Big C nằm trong các tòa nhà được đổi tên mới là Tops Market và 5 đại siêu thị Big C hoàn tất đổi tên thành GO!.
Thương vụ chuyển nhượng lớn không thể không nhắc đến Metro. Năm 2014, Metro tại Việt Nam chính thức chuyển giao gồm toàn bộ 19 cửa hàng bán buôn và các danh mục đầu tư bất động sản liên quan thuộc Metro Cash & Carry Việt Nam với giá trị 655 triệu euro (khoảng 879 triệu USD) cho BJC.
Thương vụ này đã gây rúng động thời điểm đó khi Metro Việt Nam được biết đến với thương hiệu bán sỉ đứng đầu thị trường khi sở hữu đến 19 trung tâm ở khắp các tỉnh thành. Bộ Tài chính cũng thông tin Metro đã nộp vào ngân sách 1.911 tỷ đồng (tương đương 10% giá trị chuyển nhượng) thuế chuyển nhượng cho thương vụ này.
Tuy nhiên đến nay, hoạt động của chuỗi bán buôn không mấy phát triển khi gặp cạnh tranh từ hàng loạt tên tuổi mới như BigC Thái Lan, Aeon Nhật Bản hay Winmart và Bách Hoá Xanh của Việt Nam.
Hà Lan
