Không gian mạng là trận địa chính, là trận chiến chính của báo chí
Đây là nhận định của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng tại Diễn đàn báo chí toàn quốc năm 2024 diễn ra tại TP.HCM.
Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cho biết, công nghệ số ảnh hưởng đầu tiên và mạnh mẽ nhất là đối với lĩnh vực báo chí, truyền thông và tạo ra sự thay đổi căn bản của lĩnh vực này.
Thời điểm hiện tại, đối với báo chí không chỉ là lên không gian mạng mà còn là giành lại không gian mạng, tạo ra dòng chủ lưu trên không gian mạng. Nguồn thu chính của báo chí trong tương lại cũng đến từ không gian mạng. "Không gian mạng bây giờ là trận địa chính, là trận chiến chính của báo chí. Thắng hay bại là ở đây", ông Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Báo chí hiện nay cần phải làm nhiều hơn những gì đang làm, không chỉ là đưa tin, bởi độc giả mong muốn biết nhiều hơn phía sau những tin tức đơn thuần. Những mong muốn của độc giả có thể là sự diễn giải, phân tích hoặc bình luận tin tức, một góc nhìn đa chiều, một sự thấu hiểu sâu sắc và trí tuệ, một sự diễn giải thú vị, đầy tính gợi mở, hoặc một giải pháp cho những vấn đề của đất nước.
Những khó khăn và những vấn đề của báo chí trong thời gian này không làm giảm đi vai trò của báo chí, mà chỉ nói lên một điều là báo chí cần phải đổi mới. Không thay đổi thì sẽ bị thay thế. Và công nghệ số, Internet và truyền thông xã hội là những cú huých mạnh mẽ để đổi mới báo chí. Sự đổi mới này sẽ chỉ làm tăng lên vai trò và sự đóng góp của báo chí cách mạng vào sự nghiệp xây dựng Việt Nam hùng cường và thịnh vượng.
Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cũng cho rằng, đổi mới báo chí hiện nay không phải là việc làm quá khó. "Hãy sử dụng công nghệ số để làm ngược lại. Thay vì viết thì hãy làm nền tảng để mọi người viết. Thay vì để mọi người đọc trên trang Web của mình thì hãy để họ đọc trên các nền tảng khác nhau. Thay vì cung cấp thông tin thì hãy cung cấp tri thức. Thay vì tự làm thì hãy hợp tác. Thay vì để phóng viên phải xử lý rất nhiều thông tin thì hãy để họ xử lý những thứ mà rất ít thông tin và để cho AI xử lý rất nhiều thông tin", ông Nguyễn Mạnh Hùng gợi ý.
Đầu tư vào công nghệ số, nhân lực số, dữ liệu số và đổi mới sáng tạo số là đầu tư vì tương lai của báo chí. Bởi, trong quá trình đổi mới phát triển, báo chí cần phải có không gian mới (không gian số), lực lượng sản xuất mới (công nghệ số), nguồn lực sản xuất mới (nhân lực số), yếu tố sản xuất mới (dữ liệu số) và cần động lực mới (đổi mới sáng tạo số).
Bộ trưởng Bộ thông tin và Truyền thông cũng cho rằng việc đổi mới, đầu tư vào công nghệ số cũng mang lại những rủi ro và thách thức. Và để giải quyết những vấn đề của công nghệ mới thì phải có thể chế mới và bằng chính công nghệ đó. "Báo chí muốn đổi mới thì phải tìm về và giữ vững những giá trị cốt lõi và sứ mệnh ban đầu của báo chí cách mạng. Giữ cái bất biến để ứng vạn biến", ông Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Báo chí cần giải pháp trước những khó khăn từ công nghệ số mang lại
Theo ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, đứng trước những khó khăn, thách thức báo chí cần phải tìm mới và thay đổi.
Cụ thể, theo ông Lê Quốc Minh, các cơ quan báo chí cần phải thúc đẩy để ban hành những quy định pháp lý nhằm bảo vệ tài sản trí tuệ của báo chí, để không bị sử dụng và phân tích bởi các hệ thống AI mà không có sự chấp thuận và không có đền bù tài chính thỏa đáng.
Bên cạnh đó, các cơ quan báo chí cũng cần tìm ra thị trường ngách, thử nghiệm các mô hình kinh doanh mới. Cần xác định rõ đối tượng độc giả để có thể phát triển những mô hình kinh tế báo chí với biên lợi nhuận cao, người dùng trung thành hoặc mối quan hệ trực tiếp với các nhà quảng cáo cụ thể mà không bị lệ thuộc vào các nền tảng công nghệ.
"Ngoài quảng cáo, các cơ quan cần tìm kiếm các nguồn doanh thu khác, trong đó phải coi doanh thu từ độc giả phải được coi là chiến lược bền vững hàng đầu. Ưu tiên Digital nhưng không có nghĩa là ưu tiên mạng xã hội. Đã đến lúc cần kéo độc giả trở lại với website của báo chí", ông Lê Quốc Minh nhận định.
Thanh Tùng
