Khẩn cấp nghiên cứu điều chỉnh vaccine chống biến thể Covid-19 mới

Theo dõi KTMT trên

Khẩn cấp nghiên cứu điều chỉnh vaccine

Trước mối đe dọa từ biến thể mới B.1.1.529 - Omicron, các hãng vaccine Sputnik V, AstraZeneca, Pfizer-BioNTech, Moderna, Johnson & Johnson cho biết, sẽ bắt đầu đánh giá ngay hiệu quả của các loại vaccine ngừa Covid-19 đang sử dụng đối với biến thể vừa được phát hiện này.

Pfizer là tập đoàn dược phẩm khổng lồ của Mỹ còn BioNTech là doanh nghiệp công nghệ sinh học của Đức. Cả 2 từng hợp tác với nhau và cho ra một trong những loại vaccine ngừa Covid-19 được sử dụng rộng rãi nhất trên thế giới hiện nay, có tác dụng phòng bệnh trên 90%.

Pfizer và BioNTech cho biết nếu phát hiện ra biến thể Omicron có thể chống lại vaccine, 2 doanh nghiệp này có thể điều chỉnh loại vaccine mRNA hiện nay trong vòng 6 tuần và bắt đầu vận chuyển vaccine mới trong vòng 100 ngày.

Theo BioNTech, biến thể mới có khác biệt lớn so với các biến thể trước do có thêm nhiều đột biến ở gai protein. Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu về các đột biến và ý nghĩa của chúng đối với mức độ lây nhiễm và độc lực của biến thể này. 

Những dữ liệu thu được sẽ cho biết các thông tin về biến thể Omicron có khả năng “trốn vaccine” hay không và hiệu quả chống lại biến thể mới này tới đâu. “Trốn vaccine" là khả năng lẩn tránh phản ứng miễn dịch trúng đích do vaccine tạo ra. Nếu biến thể Omicron có thể “trốn vaccine” thì cần điều chỉnh vaccine ngừa Covid-19 nhằm ngăn ngừa khả năng biến thể này lây lan rộng trên toàn cầu. 

AstraZeneca cũng thông báo đang tìm hiểu về Omicron và khẳng định nền tảng vaccine mà hãng này phát triển cùng Đại học Oxford cho phép phản ứng nhanh mỗi khi các đột biến mới xuất hiện. "AstraZeneca đã bắt đầu nghiên cứu ở những nơi mà biến thể virus mới được phát hiện, cụ thể là Botswana and Eswatini", công ty cho biết.

Trong khi đó, Công ty Moderna (Mỹ) tuyên bố kể từ đầu năm 2021, họ đã phát triển một chiến lược toàn diện để đoán trước những biến thể mới gây lo ngại. Chiến lược này bao gồm 3 cấp độ phản ứng trong trường hợp 50 microgam liều tiêm bổ trợ mRNA-127 đã được phê chuẩn không thể làm tăng miễn dịch đã suy yếu trước Omicron.

Hiện hãng dược phẩm này đang nỗ lực cải thiện mũi vaccine tăng cường tập trung vào biến thể Omicron. Liều tăng cường này được thử nghiệm với liều cao hơn so với liều tăng cường hiện nay. Công ty cũng nghiên cứu nhiều liều vaccine tăng cường khác với khả năng bảo vệ trước nhiều biến thể.

Biến thể mới gây ra cơn địa chấn toàn cầu

Mới đây, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, biến thể Covid-19 mới với tên gọi Omicron (ký hiệu B.1.1.529) có những đặc tính "đáng quan ngại" và tiềm ẩn rủi ro tái lây nhiễm cao hơn các biến thể trước.

Omicron có tới hơn 50 loại đột biến, trong đó có 32 đột biến ở các protein gai, nhiều gấp đôi so với biến thể Delta hiện nay. Protein gai là bộ phận của virus có chức năng kết hợp với tế bào trên cơ thể người để gây bệnh.

Tuyên bố của WHO nêu rõ: "Dựa trên những bằng chứng cho thấy có sự thay đổi bất lợi trong dịch tễ học về dịch Covid-19... WHO coi B.1.1.529 là biến thể đáng quan ngại và đặt tên là Omicron". Đặc phái viên của WHO về Covid-19 David Nabarro nhận định Omicron rất đáng quan ngại do có khả năng né tránh "hệ thống phòng thủ" của các vaccine mà thế giới đã sử dụng từ đầu năm đến nay. Ông cho biết, các nhà nghiên cứu đang nỗ lực tìm hiểu cách thức lây lan và tác động của biến thể mới tới các phương pháp điều trị và vaccine hiện nay. 

Theo thông tin từ Bộ Y tế Nam Phi, trong số 50 đột biến của Omicron có tới 32 đột biến nằm ở gai protein, thành phần giúp virus SARS-CoV-2 bám vào các tế bào, nhiều hơn đáng kể so với biến thể Delta đang hoành hành trên thế giới. Nhiều đột biến của biến thể mới có liên quan đến việc tăng khả năng kháng kháng thể của virus, tức là có thể làm giảm hiệu quả của vaccine và ảnh hưởng đến cách virus phản ứng đối với vaccine, phương pháp điều trị và khả năng lây truyền. Giới khoa học Nam Phi nhận định rằng Omicron là “biến thể đáng sợ nhất” mà họ từng biết tới từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát.

Trong khi đó, các nhà khoa học Anh cho rằng biến thể mới Omicroncó thể làm giảm hiệu quả của vaccine ngừa Covid-19 và làm tổn hại các nỗ lực chống đại dịch.

Theo Cơ quan An ninh y tế Anh (UKHSA) biến thể này có protein gai khác hẳn protein ở chủng gốc, trong khi các loại vaccine ngừa Covid-19 hiện nay đều được bào chế dựa trên protein ở chủng virus gốc. Bộ trưởng Y tế Anh Sajid Javid cho rằng biến thể mới này có số lượng đột biến rất cao, thậm chí cao gấp đôi so với biến thể Delta. Theo đó, biến thể mới này có khả năng lây lan mạnh hơn và những loại vaccine đang được lưu hành có thể ít hiệu quả hơn đối với biến thể này. 

Lan Anh (T/h)