Gần 90 thành phố tại Ấn Độ có chất lượng không khí thấp nhất thế giới
Theo báo cáo của cơ quan theo dõi chất lượng không khí trên toàn thế giới IQAir, trong top 100 thành phố ô nhiễm nhất thế giới có đến 83 thành phố của Ấn Độ. Ngoài ra chỉ có 10 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới có chất lượng không khí “trong lành.
Nam Á trở thành nơi ô nhiễm không khí nhất thế giới
Nghiên cứu đã xem xét cụ thể về mức độ bụi mịn PM2.5, chất gây ô nhiễm nhỏ nhất nhưng cũng nguy hiểm nhất. Chỉ 9% trong số hơn 7.800 thành phố trong danh sách được phân tích chất lượng không khí trên toàn cầu đáp ứng tiêu chuẩn của WHO, với mức PM2.5 trung bình hàng năm không được vượt quá 5 µg/m³ (microgam trên mét khối).
Giám đốc điều hành IQAir Global Frank Hammes cho biết: "Chúng tôi thấy rằng ô nhiễm không khí có tác động đến mọi mặt của cuộc sống. Thông thường, ở một số quốc gia ô nhiễm nhất, nó có khả năng làm giảm tuổi thọ của con người từ ba đến sáu năm và nhiều năm phải chịu đựng trong khổ sở trước đó. Nhưng đó là điều hoàn toàn có thể ngăn ngừa được nếu có chất lượng không khí tốt hơn".
Khi hít vào, PM2.5 đi sâu vào mô phổi và có thể xâm nhập vào máu. Nó đến từ các nguồn như đốt nhiên liệu hóa thạch, bão bụi và cháy rừng, đồng thời có liên quan đến bệnh hen suyễn, bệnh tim và phổi, ung thư và các bệnh về đường hô hấp khác cũng như suy giảm nhận thức ở trẻ em.
Begusarai, thành phố nửa triệu dân ở bang Bihar phía bắc Ấn Độ, là thành phố ô nhiễm nhất thế giới vào năm ngoái với nồng độ PM2,5 trung bình hàng năm là 118,9 - gấp 23 lần so với hướng dẫn của WHO. Theo sau trong bảng xếp hạng IQAir là các thành phố Guwahati, Assam của Ấn Độ; Đê-li; và Mullanpur, Punjab.
Theo báo cáo, trên khắp Ấn Độ, 1,3 tỷ người, tương đương 96% dân số, sống với chất lượng không khí cao gấp 7 lần so với hướng dẫn của WHO. Trung và Nam Á là những khu vực có kết quả hoạt động kém nhất trên toàn cầu, nơi có cả 4 quốc gia ô nhiễm nhất năm ngoái: Bangladesh, Pakistan, Ấn Độ và Tajikistan.
Nam Á là khu vực được đặc biệt quan tâm, với 29 trong số 30 thành phố ô nhiễm nhất ở Ấn Độ, Pakistan hay Bangladesh. Báo cáo xếp hạng các trung tâm dân số lớn như Lahore ở vị trí thứ 5, New Delhi ở vị trí thứ 6 và Dhaka ở vị trí thứ 24.
Vấn đề của toàn cầu
IQAir nhận thấy rằng 92,5% trong số 7.812 địa điểm ở 134 quốc gia, khu vực và vùng lãnh thổ nơi chọn để phân tích chất lượng không khí trung bình vào năm ngoái đã vượt quá hướng dẫn về PM2.5 của WHO.
Chỉ có 10 quốc gia và vùng lãnh thổ có chất lượng không khí “trong lành” : Phần Lan, Estonia, Puerto Rico, Australia, New Zealand, Bermuda, Grenada, Iceland, Mauritius và Polynesia thuộc Pháp.
Báo cáo của IQAir cho biết cuộc khủng hoảng khí hậu do con người gây ra, do đốt nhiên liệu hóa thạch, đóng vai trò “quan trọng” trong việc ảnh hưởng đến mức độ ô nhiễm không khí.
Hàng triệu người chết mỗi năm vì các vấn đề sức khỏe liên quan đến ô nhiễm không khí. Theo một nghiên cứu được công bố trên BMJ vào tháng 11, ô nhiễm không khí do nhiên liệu hóa thạch đang giết chết 5,1 triệu người trên toàn thế giới mỗi năm. Trong khi đó, WHO cho biết 6,7 triệu người chết hàng năm do tác động tổng hợp của ô nhiễm không khí xung quanh và trong nhà.
Cuộc khủng hoảng khí hậu đang làm thay đổi các kiểu thời tiết, dẫn đến những thay đổi về gió và lượng mưa, ảnh hưởng đến sự phát tán các chất ô nhiễm. Báo cáo cho biết biến đổi khí hậu sẽ chỉ làm tình trạng ô nhiễm trở nên tồi tệ hơn khi tình trạng nắng nóng cực độ trở nên nghiêm trọng và thường xuyên hơn.
Cuộc khủng hoảng khí hậu cũng dẫn đến các vụ cháy rừng nghiêm trọng hơn ở nhiều khu vực và mùa phấn hoa kéo dài và dữ dội hơn, cả hai đều làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe liên quan đến ô nhiễm không khí.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Trang Nhung (Trường đại học Y tế công cộng) cho biết: Hiện nay cơ chế ảnh hưởng sức khỏe của ô nhiễm không khí vẫn đang được nghiên cứu. Tuy nhiên, có hai cơ chế được tán thành bao gồm phản ứng viêm, ứng kích ô-xi hóa với các độc tố trong thành phần các chất ô nhiễm. Đối với phản ứng viêm, chất ô nhiễm không khí có thể kích hoạt phản ứng của cytokin (một dạng tế bào truyền tin trong hệ thống miễn dịch) và hoạt hóa phản ứng viêm để cơ thể chống lại những tác nhân ngoại lai.
Phản ứng viêm này được đặc trưng bởi một số triệu chứng gồm: sưng, nóng, đỏ, đau. Mặc dù là cơ chế bảo vệ, nhưng phản ứng viêm quá mức cũng có thể gây ra một số bệnh, nhất là liên quan đến hệ hô hấp như viêm phổi hay tắc nghẽn phổi mạn tính (COPD). Về ứng kích ô-xi hóa, các chất ô nhiễm không khí gồm các thành phần có chứa nhiều gốc tự do. Sau khi xâm nhập vào cơ thể, các chất này có thể tác động đến tế bào bằng cách lấy đi những hạt electron (những hạt mang điện tích âm) của các hợp chất trong cơ thể người dẫn đến một số phản ứng viêm.
Kim Ngân
