Hà Nội: Không xét thi đua nếu địa phương xảy ra tình trạng đốt rơm rạ
Theo Chỉ thị của UBND TP.Hà Nội, UBND các quận, huyện, thị xã nếu để xảy ra tình trạng đốt rơm rạ, thành phố sẽ phê bình lãnh đạo, tập thể và không xét thi đua, khen thưởng các địa phương này trong năm 2022.
Đốt rơm rạ là lãng phí tài nguyên
Theo kiểm tra của Sở TN&MT Hà Nội, tỷ lệ đốt rơm rạ ở các huyện còn khá phổ biến, trung bình chiếm khoảng 20% tổng lượng rơm rạ phát sinh sau vụ đông xuân 2021 (hơn 710.676 tấn rơm rạ tươi). Nhiều huyện có tỷ lệ đốt rơm rạ cao như: Gia Lâm và Thường Tín (50%), Thạch Thất (45%), Chương Mỹ (37%)...
Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở TN&MT Hà Nội) Lưu Thị Thanh Chi cho biết, với 20% lượng rơm rạ bị đốt trên địa bàn thành phố sẽ phát sinh 179 tấn bụi PM10, 163 tấn bụi mịn PM2.5 và 23.000 tấn CO2. Đây là nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí nghiêm trọng. Đáng lo ngại nhất là bụi mịn PM2.5 - tác nhân gây ra hàng loạt bệnh về hô hấp và tim mạch.
Từng đặt ra mục tiêu đến hết năm 2020, Hà Nội sẽ xử lý để không còn rơm rạ đốt bỏ ngoài đồng ruộng sau thu hoạch, tuy nhiên đến nay mục tiêu đó vẫn chưa thể hoàn thành. Trước đó, bước vào thu hoạch lúa vụ xuân 2021, tình trạng đốt rơm rạ tái diễn trên địa bàn thành phố. Tại các huyện Quốc Oai, Thanh Oai, Phúc Thọ, Ứng Hòa, Sóc Sơn, Đông Anh… người dân lại đồng loạt đốt rơm rạ khiến cả một vùng mù mịt khói, chỉ số AQI tại Hà Nội nhiều ngày đã chuyển sang màu tím - không khí ở mức ô nhiễm nghiêm trọng.
Liên quan đến vấn đề này, GS.TS Nguyễn Bảo Vệ - Nguyên trưởng khoa Nông nghiệp – Trường đại học Cần Thơ cho rằng, việc đốt rơm rạ của bà con sau khi thu hoạch cũng đồng nghĩa với việc đốt “tiền” vì đa số dinh dưỡng từ rơm rạ chúng ta lại mang đi đốt bỏ.
“Bà con nông dân của mình đốt như vậy là đốt “tiền”, bởi vì một phần dinh dưỡng còn nằm lại trong rơm rạ thì chúng ta mang đi đốt bỏ. Đốt như vậy thì toàn bộ chất hữu cơ chúng ta mang trả lại cho ông trời, đạm lân kali cũng biến mất”.
Bằng mô hình tính toán lan truyền chất ô nhiễm, các nhà khoa học cho thấy, bụi và khí thải từ đốt rơm rạ có thể lan truyền trong không khí, ảnh hưởng đến cả những người không sống gần nơi đốt rơm rạ, làm tăng ô nhiễm môi trường không khí, làm tăng nguy cơ bệnh tật cho cộng đồng, đặc biệt là các bệnh về hô hấp và tim mạch.
Theo kết quả mô hình hóa quá trình lan truyền bụi, vùng ô nhiễm chính ở phía Nam của thành phố Hà Nội, các vùng khác trong đó có khu vực nội thành Hà Nội bị ảnh hưởng.
Bên cạnh việc gây ô nhiễm, khói rơm rạ còn mang lại nhiều hiểm họa với an toàn giao thông. “Điều đáng chú ý là khu vực thị trấn Sóc Sơn, trong đó có cả sân bay Nội Bài cũng là vùng chịu ô nhiễm do hoạt động đốt rơm rạ. Vào các thời điểm đốt rơm rạ, khói bụi sinh ra đã ảnh hưởng đến tầm nhìn của phi công khi tiếp cận hạ cánh xuống sân bay, tiềm ẩn nguy hiểm đến an toàn bay. Do vậy, cần phải có giải pháp hạn chế, ngăn ngừa ô nhiễm từ nguồn này.
Đề xuất thực hiện việc đốt rơm rạ trong xét đạt chuẩn nông thôn mới
Trong những năm qua, để kiểm soát và quản lý việc đốt rơm rạ, TP.Hà Nội đã ban hành Chỉ thị số 19/CT-UBND ngày 25/12/2019 về các biện pháp khắc phục, hạn chế ô nhiễm, cải thiện Chỉ số chất lượng không khí (AQI) trên địa bàn thành phố Hà Nội. Trong đó có đề cập đến việc người dân không đốt rác thải tự phát, đốt rơm rạ và phụ phẩm nông nghiệp sau thu hoạch vụ mùa.
Tiếp đó là Chỉ thị số 15/CT-UBND ngày 18/09/2020 về việc tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động đốt rơm rạ, các phụ phẩm cây trồng và chất thải khác không đúng quy định nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường thành phố.
Theo Chỉ thị số 15, UBND Thành phố yêu cầu các cấp, ngành, nhân dân Thủ đô chủ động xây dựng kế hoạch, hành động cụ thể, thiết thực phấn đấu đến ngày 1/1/2021 không còn hoạt động đốt rơm rạ, các phụ phẩm cây trồng và chất thải khác không đúng quy định trên địa bàn Thành phố.
Hiện nay, trên địa bàn thành phố Hà Nội còn 8/19 quận, huyện, thị xã thường xuyên xảy ra tình trạng đốt phụ phẩm nông nghiệp, rơm rạ trên đồng ruộng, vi phạm nghiêm trọng Chỉ thị 15/CT-UBND ngày 18/9/2020 của UBND TP.Hà Nội.
Chỉ thị của UBND thành phố nêu rõ, các địa phương tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động đốt rơm rạ, phụ phẩm cây trồng và chất thải khác không đúng quy định nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường thành phố.
Qua kiểm tra thực tế của Sở TN&MT Hà Nội trong vụ mùa 2021 cho thấy, hiện tượng người dân đốt rơm rạ tiếp tục xảy ra sau thu hoạch ở các địa phương là 3,6%. Cá biệt, có địa phương tỷ lệ đốt rơm rạ tăng cao như: Gia Lâm 30,4%, Đông Anh 28,9%, Mê Linh 14,3%, Thanh Oai 4,8%... Việc đốt rơm rạ khiến lượng khí phát thải ra môi trường cũng tăng cao. Cụ thể, vụ mùa 2021, khối lượng bụi mịn PM2.5 đo được là 86,9 tấn, khí CO2 là 12.326,8 tấn, khí SO2 khoảng 1.885 tấn, khí CO là 973,9 tấn… Nguồn khói bụi này gây ô nhiễm trực tiếp đến khu vực nội thành, ảnh hưởng đến an ninh hàng không tại sân bay Nội Bài…
Để hạn chế, tiến tới chấm dứt việc đốt rơm rạ, UBND thành phố yêu cầu các sở, ngành, quận, huyện, thị xã tăng cường các biện pháp quản lý nhà nước đối với hoạt động đốt rơm rạ. Các đơn vị tham mưu thành phố có cơ chế chính sách phù hợp để hỗ trợ các tập thể, cá nhân sử dụng rơm rạ làm nguyên liệu sản xuất hàng hóa, chăn nuôi gia súc... Bên cạnh đó, thành phố giao Sở NN&PTNT nghiên cứu, đưa kết quả thực hiện nhiệm vụ không đốt rơm rạ vào mục xét công nhận đạt chuẩn nông thôn mới đối với các địa phương.
Đặc biệt, UBND các quận, huyện, thị xã nếu để xảy ra tình trạng đốt rơm rạ, thành phố sẽ phê bình lãnh đạo, tập thể và không xét thi đua, khen thưởng các địa phương này trong năm 2022.
Lan Anh
