Công ty Minh Quân và những lùm xùm về thu gom, xử lý rác
Dù được coi là một trong những “ông trùm” thu gom rác của Hà Nội, tuy nhiên, quá trình xử lý rác thải, Công ty Minh Quân nay là Công ty Cổ phần Tập đoàn Nam Hà Nội đã từng để lại nhiều tai tiếng.
“Om” lương công nhân
Mới đây, UBND TP.Hà Nội đã ban hành Văn bản số 5913/UBND-TKBT ngày 29/12/2020 gửi Thanh tra thành phố và Sở Xây dựng về việc thanh tra công tác vệ sinh môi trường trên địa bàn thành phố liên quan đến Công ty cổ phần Đầu tư phát triển công nghệ cao Minh Quân nay là Công ty Cổ phần Tập đoàn Nam Hà Nội.
Trước đó, dù hết ngày 31/12/2020 gói thầu thu gom, duy trì vệ sinh môi trường giai đoạn 2017 - 2020 trên địa bàn TP.Hà Nội nói chung và quận Nam Từ Liêm nói riêng (Công ty Minh Quân thực hiện) mới kết thúc nhưng từ ngày 25/12/2020, trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, rác thải bị chất thành đống tại các điểm tập kết, trên nhiều tuyến đường chính nhưng không được di chuyển kịp thời, gây mất vệ sinh môi trường, mỹ quan đô thị.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do các công nhân tại Công ty Minh Quân đình công do chậm trả lương.
Ngày 30/12/2020, ông Nguyễn Khắc Công cho hay không còn làm giám đốc Công ty Minh Quân và "không biết ai đang là giám đốc". Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển công nghệ cao Minh Quân đã đổi tên thành Công ty Cổ phần tập đoàn Nam Hà Nội.
Hồi 11/2019, nhiều tuyến phố ở quận Tây Hồ và Nam Từ Liêm đã xảy ra tình trạng rác ùn ứ, chất đống gây ô nhiễm môi trường. Ông Nguyễn Khắc Công, Giám đốc Công ty Minh Quân, cho rằng nguyên nhân ùn ứ rác là "khối lượng phát sinh quá nhiều", chênh lệch lớn so với mức ban đầu khi đấu thầu. Công ty đã đề nghị, song thành phố chưa có quyết định hạch toán theo khối lượng phát sinh này, dẫn đến nguồn thu của doanh nghiệp gặp khó khăn.
Từng trao đổi với Lao Động, ông Hoàng Xuân Sáng - Chủ tịch UBND phường Yên Phụ, quận Tây Hồ cho biết, Công ty Minh Quân là đơn vị trúng thầu, xử lý rác thải trên địa bàn phường 2 năm nay. Tuy nhiên việc thu gom rác của đơn vị này là rất hạn chế khi thường xuyên thu gom không đúng giờ và để tồn đọng rác thải trong ngày. Cũng theo vị Chủ tịch phường Yên Phụ, năng lực của Công ty Minh Quân rất hạn chế. Trang thiết bị, phương tiện vận chuyển, thu gom rác thải đều rất cũ kỹ và hay gặp sự cố.
Trong phiên thảo luận kinh tế xã hội tại kỳ họp HĐND thành phố cuối năm 2020, nguyên Bí thư Quận ủy Tây Hồ Nguyễn Văn Thắng cho biết, Công ty Minh Quân thực hiện gói thầu vệ sinh môi trường trên địa bàn nhưng không đảm bảo yêu cầu. Quận đã nhiều lần có ý kiến, gửi văn bản lên UBND thành phố đề nghị chấm dứt hợp đồng với đơn vị này, nhưng không được xử lý dứt điểm.
Đổ trộm gần 100 tấn rác
Cùng với các gói thầu cung cấp dịch vụ vệ sinh môi trường, nhà thầu Minh Quân còn trúng nhiều gói thầu chiếu sáng công cộng. Tính từ năm 2016 đến nay, nhà thầu này đã trúng 15 gói thầu hệ thống chiếu sáng. Ngoài ra, còn có khoảng hơn chục gói thầu xây lắp trường học, giao thông, công trình văn hóa; chỉnh trang đô thị (hệ thống cây xanh, thảm cỏ, hệ thống thoát nước, duy tu hè đường...)... tại Hà Nội đều do nhà thầu này thực hiện.
Tuy nhiên, sau khi trúng thầu chưa được bao lâu thì ngay trong tháng 3/2017, công ty này đã liên tục gặp “phốt”. Đỉnh điểm chính là việc doanh nghiệp môi trường này đã đổ “trộm” khoảng 80 tấn rác sinh hoạt tại khu vực dưới chân cầu vượt đường Trần Hữu Dực (quận Nam Từ Liêm) vào ngày 4/3/2017, ngay sau khi “tiếp quản” địa bàn có vài ngày.
Lúc này, Công ty Minh Quân giải thích lý do đổ trộm rác là để tập kết tạm và do là giai đoạn chuyển giao (chuyển giao đổ rác giữa Công ty Minh Quân và đơn vị cũ) rác tập kết nhiều ngày ứ đọng lại không có người xử lý.
Như vậy, ngay từ khi mới trúng thầu thu gom vận chuyển rác thải trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, hoạt động và cách làm việc của ty Minh Quân đã khiến dư luận tỏ ra băn khoăn. Việc thu gom chưa chuyên nghiệp khiến nhiều người hoài khi về năng lực của công ty này.
Ngoài yếu kém về năng lực xử lý rác thải, công ty cũng từng còn vi phạm chế độ chính sách đối với người lao động. Tính đến trước tháng 11/2020, hơn 800 công nhân, người lao động của Công ty Minh Quân bị doanh nghiệp này nợ đọng tiền BHXH lên tới hơn 20 tỉ đồng.
Ngày 10/12, Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP.Hà Nội thông tin, Công ty Cổ phần đầu tư và phát triển Công nghệ cao Minh Quân mới khắc phục toàn bộ số tiền nợ BHXH lên tới 20 tỉ 250 triệu đồng, tính đến hết tháng 11/2020.
Trước đó, công ty này luôn nằm trong tốp đầu về danh sách đơn vị nợ đọng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) kéo dài, với số nợ lớn của thành phố Hà Nội.
Cụ thể, tính đến hết tháng 11/2020, doanh nghiệp có hơn 830 lao động tham gia BHXH này đã nợ 20 tỉ 250 triệu đồng, tương đương nợ 26 tháng tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động.
Từ tháng 2/2020, Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH đã ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính công ty Minh Quân về hành vi chậm đóng BHXH.
Năng lực yếu kém và những gói thầu “khủng”
Theo tìm hiểu, Công ty Minh Quân có trụ sở tại phường Văn Quán, quận Hà Đông, TP.Hà Nội với ngành nghề chính theo đăng ký kinh doanh là xây dựng và buôn bán phụ tùng máy, vốn điều lệ là 59 tỉ đồng.
Tháng 3/2017, công ty này chính thức bước chân vào lĩnh vực môi trường khi trúng 6 gói thầu, trị giá hơn 1.150 tỉ đồng; tham gia duy trì vệ sinh môi trường trên địa bàn 9 quận, huyện: Hà Đông, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Tây Hồ, Thanh Trì, Ba Vì, Thạch Thất, Phúc Thọ, Mỹ Đức với cả tư cách độc lập lẫn liên danh.
Để trúng các gói thầu nêu trên, vươn lên vị trí số một về giá trị hợp đồng, Công ty Minh Quân đã vượt qua các đối thủ “nặng ký” khác như: Công ty TNHH Một thành viên Môi trường đô thị Hà Nội; Công ty Cổ phần Dịch vụ Môi trường Thăng Long...
Theo cam kết của Nhà thầu Minh Quân, thời hạn cung cấp dịch vụ công ích vệ sinh môi trường trên địa bàn Hà Nội là đến ngày 31/12/2020.
Sau nhiều lần bị tố thiếu trách nhiệm, thiếu năng lực khiến rác thải bị tồn đọng từ ngày này sang ngày khác, vi phạm các quy định về đảm bảo vệ sinh môi trường bài thầu… bắt đầu từ tháng 11/2010 – những ngày cuối cùng của gói thầu thu gom, duy trì vệ sinh môi trường giai đoạn 2017 – 2020, Công ty Minh Quân bất ngờ tiến hành đổi tên doanh nghiệp từ Công ty Cổ phần Đầu tư và phát triển công nghệ cao Minh Quân thành Công ty Cổ phần Tập đoàn Nam Hà Nội.
Được biết, sau những lùm xùm trên, giai đoạn 2021 – 2024, Công ty Cổ phần Tập đoàn Nam Hà Nội (tiền thân là Công ty Minh Quân) đã bị loại ra khỏi rất nhiều bài thầu.
Theo các chuyên gia trong lĩnh vực môi trường, sở dĩ tình trạng ùn ứ rác thải vẫn xảy ra là do trước năm 2017, TP.Hà Nội giao các quận, huyện, thị xã thực hiện phương thức đấu thầu với các doanh nghiệp môi trường thực hiện dịch vụ thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt, duy trì vệ sinh môi trường. Do mỗi địa phương xây dựng tiêu chí lựa chọn nhà thầu khác nhau cho nên chất lượng vệ sinh môi trường không đồng đều...
Khắc phục tình trạng nêu trên, từ năm 2017, thành phố chuyển sang phương thức đấu thầu tập trung công tác vệ sinh môi trường, thu gom, vận chuyển rác thải trên địa bàn toàn thành phố.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã phát sinh nhiều bất cập. Nhiều tiêu chí của nhà thầu chưa đáp ứng được các chỉ đạo của Chính phủ đối với công tác quản lý chất thải rắn tương ứng với những mục tiêu đề ra đối với từng chủng loại rác; cũng như chưa đưa ra các yêu cầu tuân theo quy định hiện hành về môi trường của UBND TP.Hà Nội ban hành.
Bên cạnh đó, phương thức tổ chức sản xuất vẫn chưa có sự cải tiến rõ nét, chưa thật sự ưu tiên cơ giới hóa, nên xe gom rác vẫn lạc hậu, chưa được cải tiến qua nhiều năm sử dụng; các điểm cẩu, tập kết rác còn nhếch nhác chưa có quy chuẩn kỹ thuật; xe ô-tô chuyên dùng chưa kín khít, vẫn còn hiện tượng để chảy nước rác ra đường; lực lượng lao động thủ công chưa chuyên nghiệp, chuẩn hóa...
Ngoài ra, một số gói thầu trên cùng một địa bàn, nhưng có hơn một đơn vị cùng thực hiện như quận Tây Hồ, Long Biên, Hoàng Mai, Nam Từ Liêm, Bắc Từ Liêm, Hà Đông... khiến công tác tổ chức sản xuất và quản lý trên một địa bàn thiếu đồng bộ, hoạt động còn manh mún, hình thành nhiều điểm mất vệ sinh tại khu vực điểm giáp ranh giữa các đơn vị, quận, huyện...
Hà Linh
