Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất 5 nguyên tắc xử lý chất thải phóng xạ

Theo dõi KTMT trên

Bộ Khoa học và Công nghệ đang soạn thảo dự Luật Năng lượng nguyên tử sửa đổi. Theo Điều 45 của dự thảo, quản lý chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ đã qua sử dụng là một hoặc nhiều hoặc chuỗi hoạt động thu gom, tiền xử lý, xử lý, điều kiện hóa, lưu giữ và chôn cất chất thải phóng xạ.

Hoạt động quản lý chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng cần tuân thủ 5 nguyên tắc quan trọng. Đó là bảo vệ con người và môi trường khỏi ảnh hưởng của phóng xạ, đồng thời tránh để lại gánh nặng cho các thế hệ tương lai.

Quá trình xử lý phải được thực hiện sao cho lượng chất thải phóng xạ phát sinh ở mức tối thiểu, đồng thời cân nhắc các nguy cơ sinh học, hóa học. Cần áp dụng biện pháp kiểm soát tới hạn cũng như quản lý tản nhiệt dư phát sinh trong suốt quá trình xử lý.

Dự thảo luật cũng nêu rõ trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo đảm đủ nguồn lực tài chính để xử lý chất thải phóng xạ một cách hiệu quả. Đồng thời, việc quản lý chất thải này phải tuân theo các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, cùng các tiêu chuẩn và hướng dẫn quốc tế do Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế công nhận.

Cuối cùng, Nhà nước chịu trách nhiệm đảm bảo nguồn lực tài chính cần thiết cho việc quản lý chất thải phóng xạ, nguồn phóng xạ và nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng, tuân thủ đầy đủ các tiêu chí về an toàn và an ninh.

Theo đại diện cơ quan soạn thảo, so với Luật năm 2008, dự thảo Luật mới bổ sung các nguyên tắc kỹ thuật đặc thù liên quan đến quản lý chất thải phóng xạ và nguồn lực tài chính cho các hoạt động này, nhằm bảo đảm an toàn và an ninh trong suốt vòng đời của cơ sở hạt nhân.

Ngoài ra, dự thảo cũng chi tiết hóa trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong việc phát sinh và quản lý chất thải phóng xạ, bao gồm khai báo, xin cấp phép, bảo đảm an toàn và an ninh, thực hiện nghĩa vụ tài chính, cũng như chuyển giao chất thải phóng xạ.

Bộ Khoa học và Công nghệ đánh giá rằng các chính sách được đề xuất đã thể chế hóa nội dung về quản lý chất thải phóng xạ một cách hệ thống và đồng bộ, phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện kinh tế, xã hội của Việt Nam.

Đóng góp ý kiến đối với nội dung này, Bộ Quốc phòng đề nghị bổ sung nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, cơ quan ngang bộ và địa phương liên quan trong việc bảo đảm an ninh và an toàn cho các cơ sở quản lý chất thải phóng xạ. Bộ này nhấn mạnh rằng khối lượng chất thải phóng xạ sẽ gia tăng đáng kể theo thời gian trong quá trình vận hành các nhà máy điện hạt nhân, cơ sở hạt nhân và lò phản ứng hạt nhân nghiên cứu. Do đó, chỉ một cơ sở quốc gia quản lý chất thải sẽ không đủ đáp ứng các yêu cầu về an ninh và an toàn. Chính phủ cần có quy định cụ thể về trách nhiệm của các bên liên quan để bảo vệ các cơ sở lưu giữ này, tránh các sự cố hay thảm họa.

Hiện tại, Bộ Khoa học và Công nghệ đang tiếp nhận ý kiến đóng góp từ chuyên gia và người dân về dự thảo Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi), đồng thời đã đăng ký đưa nội dung này vào chương trình xây dựng Luật và pháp lệnh năm 2025 của Quốc hội khóa 15.

H.A