Bảo vệ động vật hoang dã để ngăn chặn đại dịch

Theo dõi KTMT trên

Mới đây, các chuyên gia Liên Hiệp Quốc (LHQ) đưa ra cảnh báo tình trạng thoái hóa đất, săn bắt động vật hoang dã, thâm canh và biến đổi khí hậu đang làm gia tăng nhiều căn bệnh truyền từ động vật sang người như Covid-19.

Covid-19 do virus Corona chủng mới gây ra được cho là nhiều khả năng bắt nguồn từ loài dơi, đã lây nhiễm cho hơn 12,3 triệu người trên toàn cầu với trên 556.000 ca tử vong.

Đây không phải là đại dịch đầu tiên bị lây từ động vật sang người. Trước đó, thế giới từng ghi nhận dịch Ebola, Hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS), bệnh sốt Tây sông Nile, Zika, Hội chứng suy hô hấp cấp (SARS) và sốt thung lũng Rift cũng được cho là virus đã nhảy từ vật chủ sang người.

Tổ chức Y tế Thế giới ước tính hàng năm trên toàn cầu có khoảng 1 tỉ ca bệnh truyền nhiễm, cướp đi sinh mạng của hàng triệu người, trong đó bệnh có nguồn gốc động vật chiếm khoảng 60%.

Trong khi dịch Covid-19 chưa đi qua thì mới đây, chương trình Môi trường Liên Hiệp Quốc ngày 7/7 lại đưa ra báo cáo cảnh báo rằng Covid-19 chỉ là một ví dụ cho thấy xu hướng ngày càng có nhiều bệnh lây từ động vật, đồng thời cảnh báo về “đại dịch tiếp theo” và đưa ra các khuyến cáo quan trọng.

Báo cáo được thực hiện với sự phối hợp của Viện Chăn nuôi quốc tế (ILRI - trụ sở tại Kenya) cho rằng các bệnh như Covid-19 xuất phát từ nhu cầu cao của con người về protein động vật, thực hành nông nghiệp thiếu bền vững và biến đổi khí hậu.

Theo báo cáo, các bệnh lây từ động vật sẽ còn xuất hiện nếu con người không tăng cường nỗ lực bảo vệ động vật hoang dã và môi trường. Sự thờ ơ đối với các bệnh này khiến 2 triệu người tử vong hằng năm, trong khi kinh tế toàn cầu có thể sẽ thiệt hại đến 9.000 tỉ USD trong 2 năm vì Covid-19.

Các bệnh như Ebola, sốt tây sông Nile (WNV) và Hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) đều là các bệnh không phải lây từ động vật một cách tự nhiên, mà do môi trường xuống cấp như đất đai bạc màu, khai thác động vật hoang dã, tài nguyên và biến đổi khí hậu. Các yếu tố này thay đổi sự tương tác giữa động vật và con người.

“Trong thế kỷ qua, chúng ta chứng kiến ít nhất 5 dịch bệnh bùng phát vì các chủng virus Corona mới. Trong 2 thập niên qua và trước khi có Covid-19, các bệnh lây từ động vật đã gây thiệt hại kinh tế lên đến 100 tỉ USD”, theo bà Inger Andersen, giám đốc điều hành chương trình môi trường Liên Hiệp Quốc.

Chuyên gia này phân tích rằng việc tiêu thụ thịt tăng 260% trong 50 năm qua, bên cạnh việc tăng cường hoạt động nông nghiệp, mở rộng cơ sở hạ tầng, khai thác tài nguyên.

“Các đập, hệ thống tưới tiêu và các nhà máy nông sản có liên quan đến 25% bệnh truyền nhiễm ở người. Việc đi lại, vận tải và chuỗi cung ứng thực phẩm đã xóa mờ các khoảng cách và biên giới. Biến đổi khí hậu góp thêm vào việc lây lan các mầm bệnh”, theo bà Andersen.

Báo cáo khuyến nghị các nước nên có chiến lược ngăn chặn những dịch bệnh như Covid-19 bằng cách tăng cường quản lý đất bền vững, cải thiện đa dạng sinh học và đầu tư và nghiên cứu khoa học.

Báo cáo khẳng định mầm bệnh không tự nhiên mà truyền từ động vật sang con người. Chính sự suy thoái của môi trường tự nhiên như suy thoái đất, săn bắt quá mức động vật hoang dã, khai thác tài nguyên và biến đổi khí hậu đã góp phần dẫn tới điều này vì nó thay đổi cách tương tác giữa động vật với con người.

Dân số thế giới dự kiến sẽ tăng thêm 2 tỉ người lên 9,7 tỉ người vào giữa thế kỷ này. Báo cáo mới cũng lưu ý nhiều khu vực và quốc gia còn chần chừ tuyên bố dịch bệnh vì lo sợ gây thiệt hại thương mại.

PV