Phát triển đội ngũ trí thức trở thành động lực then chốt để Việt Nam là nước phát triển
Chiến lược quốc gia phát triển đội ngũ trí thức đặt mục tiêu dẫn dắt chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo, đưa Việt Nam thành nước thu nhập cao.
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng vừa ký Quyết định số 2711/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược quốc gia về phát triển đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Chiến lược đặt mục tiêu xây dựng đội ngũ trí thức Việt Nam có chất lượng cao, cơ cấu hợp lý, đóng vai trò là động lực chủ yếu thúc đẩy phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, dẫn dắt chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế. Qua đó, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, đồng thời đóng góp vào giải quyết các thách thức toàn cầu và khu vực.
Đến năm 2030, Chiến lược hướng tới phát triển đội ngũ trí thức cả về số lượng và chất lượng, tập trung vào các lĩnh vực then chốt, trọng yếu; bảo đảm cân đối giữa các ngành, lĩnh vực, quan tâm vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, gắn chặt với việc thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 và các chiến lược ngành, lĩnh vực, địa phương.
Về chỉ tiêu cụ thể, đến năm 2030, nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo toàn thời gian đạt 12 người/1 vạn dân, trở thành lực lượng sản xuất đặc biệt quan trọng. Tỷ lệ người học các ngành khoa học cơ bản, kỹ thuật và công nghệ đạt ít nhất 35%, trong đó có tối thiểu 6.000 nghiên cứu sinh và 20.000 người học các chương trình tài năng. Tỷ lệ lao động trí thức trong các ngành công nghiệp công nghệ cao, công nghiệp chiến lược tăng lên 25%.
Chiến lược cũng đặt mục tiêu bảo đảm tối thiểu 40% phụ nữ và người thuộc các nhóm thiểu số tham gia các vị trí làm việc, nghiên cứu, giảng dạy và lãnh đạo trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Đồng thời, thu hút 1.000 lượt trí thức Việt Nam ở nước ngoài tiêu biểu tham gia trao đổi học giả, hợp tác nghiên cứu, đào tạo, chuyển giao công nghệ trong nước thông qua các hình thức làm việc linh hoạt; xây dựng các mạng lưới kết nối trí thức Việt Nam ở nước ngoài theo các lĩnh vực trọng tâm. Có ít nhất 50% trí thức dưới 45 tuổi trong khu vực công được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, quản lý và lãnh đạo.
Mục tiêu đến năm 2045, đội ngũ trí thức Việt Nam phát triển lớn mạnh, có chất lượng cao, cơ cấu hợp lý, thuộc nhóm hàng đầu khu vực và tiệm cận trình độ các nước phát triển; giữ vai trò dẫn dắt chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế, trở thành động lực then chốt để Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao, đồng thời đóng góp vào tiến bộ và văn minh nhân loại. Hình thành hệ sinh thái trí thức quốc gia gắn kết chặt chẽ giữa khu vực nhà nước và khu vực ngoài nhà nước, giữa trí thức trong và ngoài nước.
Để hiện thực hóa các mục tiêu, Chiến lược đề ra 5 nhóm giải pháp chủ yếu, bao gồm hoàn thiện thể chế, quản trị; tạo nguồn nhân lực và xây dựng hệ sinh thái phát triển đội ngũ trí thức; trọng dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức; toàn cầu hóa đội ngũ trí thức; đo lường, đánh giá hiệu quả phát triển đội ngũ trí thức.
Quyết định cũng giao các nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương và cơ quan liên quan để triển khai Chiến lược nêu trên. Theo đó, trong Quý I/2026, các bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, ngành, địa phương, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam ban hành kế hoạch hành động, triển khai các nhiệm vụ, giải pháp và chỉ tiêu phát triển đội ngũ trí thức theo phân công của Chiến lược.
Bộ Khoa học và Công nghệ được giao chủ trì xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả phát triển đội ngũ trí thức, hoàn thành trong Quý III/2026; đồng thời xây dựng Hệ thống dữ liệu đội ngũ trí thức Việt Nam trong Quý II/2026 và thường xuyên cập nhật theo ngành, lĩnh vực. Bộ cũng chủ trì tổ chức triển khai các chương trình, dự án khoa học - công nghệ chiến lược, đặt hàng và tuyển chọn chuyên gia giỏi quốc tế, trí thức Việt Nam trong và ngoài nước tham gia chủ trì hoặc thực hiện.
Đức Bách
