Mưa lớn chưa từng có, cảnh báo một năm thiên tai khốc liệt, dị thường

Theo đại diện Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia, đợt mưa lớn ở miền Bắc vừa qua có thể là một dấu hiệu cho thấy năm nay có thể là một năm nhiều thiên tai bất thường ở nước ta.

Mưa lũ kéo dài gây thiệt hại nghiêm trọng tại nhiều tỉnh

Theo Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng, chống thiên tai, mưa lớn xảy ra ở miền Bắc trong 3 ngày qua gây thiệt hại nặng nề cho nhiều địa phương ở Hà Giang, Tuyên Quang, Yên Bái, Lào Cai, Thái Nguyên, Phú Thọ, Hòa Bình, Điện Biên, Cao Bằng, Hà Nội. Chuyên gia dự báo khu vực tiếp diễn trạng thái mưa dông đến hết tháng 5.

Báo cáo nhanh của Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các tỉnh: Hà Giang, Tuyên Quang, Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Thái Nguyên, Sơn La, Hòa Bình, Điện Biên, Cao Bằng, Bắc Kạn, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Thái Bình, Thanh Hoá, Nghệ An cho biết, hiện tượng mưa lớn, sạt lở, ngập úng những ngày qua đã gây thiệt hại nặng nề về người và của cho người dân.

Cụ thể, mưa lũ làm 6 người chết (2 người ở Tuyên Quang, 2 người ở Điện Biên do sạt lở đất; 1 người ở Hòa Bình do lũ cuốn; 1 người ở Sơn La do lũ cuốn) và 6 người bị thương (4 người ở Tuyên Quang, 1 người ở Điện Biên, 1 người ở Sơn La). 307 ngôi nhà bị hư hỏng và phải di dời khẩn cấp; 26.508 ha lúa, hoa màu bị ngập; 552 ha thủy sản thiệt hại; 27 con gia súc, 6.871 con gia cầm bị chết. Về giao thông, 32.977 m3 đất đá bị sạt lở ở nhiều điểm trên các tuyến Quốc Lộ 2, 279, 4C, 4D và nhiều tuyến đường giao thông nội tỉnh; 10 cầu tạm bị cuốn trôi.

Mưa lớn chưa từng có, cảnh báo một năm thiên tai khốc liệt, dị thường - Ảnh 1 — *Nhiều đoạn kênh mương nội đồng và hàng nghìn ha hoa màu trên địa bàn huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang bị hư hỏng nặng. (Ảnh internet)*

Tính đến chiều 24/5, đợt thiên tai này khiến 2 người chết ở Tuyên Quang do sạt lở đất, một người chết ở Hòa Bình do lũ cuốn. Đồng thời, 4 người khác bị thương do sạt lở và mưa lớn gây đổ nhà ở Tuyên Quang.

Về tài sản, 253 ngôi nhà hư hỏng, hơn 9.300 ha lúa và hoa màu, 64 ha thủy sản thiệt hại. Ngoài ra, 27 con gia súc và 835 con gia cầm bị chết.

Cụ thể, tại Phú Thọ, theo báo cáo của Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh, từ ngày 20/5 đến nay, mưa to kèm theo dông lốc đã làm 4 nhà bếp ở huyện Tam Nông, Đoan Hùng, Hạ Hòa bị hư hỏng; hơn 1.000m bờ, đường giao thông liên xã và bờ sông ở các huyện Phù Ninh, Đoan Hùng, Thanh Thủy bị sạt trượt, đổ vỡ; gần 1.500ha lúa, ngô và rau màu và thủy sản bị ngập úng ở thành phố Việt Trì, thị xã Phú Thọ, huyện Tam Nông, Phù Ninh, Hạ Hòa, Đoan Hùng, Thanh Thủy, Cẩm Khê. Mưa to, gió lớn cũng đã làm đổ gãy 1 cột điện dân sinh ở Phù Ninh; hàng trăm mét tường rào của người dân bị đổ.

Tại Tuyên Quang, đợt thiên tai này khiến 2 người chết ở Tuyên Quang do sạt lở đất, về tài sản 253 ngôi nhà hư hỏng, hơn 9.300 ha lúa và hoa màu, 64 ha thủy sản thiệt hại. Ngoài ra, 27 con gia súc và 835 con gia cầm bị chết.

Mưa lớn cũng khiến nhiều tuyến đường ngập cục bộ, sạt lở trên 24.600 m3 đất đá ở các tuyến quốc lộ 2, 279, 4C, 4D, tỉnh lộ 170, 171, 177, 204, 212 và nhiều tuyến đường giao thông nông thôn. Hiện, tuyến quốc lộ 4D đi qua Lào Cai và một số đường giao thông liên xã còn đi lại khó khăn.

Tại tỉnh Bắc Kạn đã có 19 ngôi nhà bị hư hại do sạt lở taluy, rất may là không có thiệt hại về người. Về nông nghiệp và thủy sản đã có 97,42 ha lúa, ngô, hoa màu bị ngập (tập trung chủ yếu tại huyện Chợ Đồn bị thiệt hại 83 ha, tại huyện Ba Bể thiệt hại gần 14 ha…).

Mưa lớn chưa từng có, cảnh báo một năm thiên tai khốc liệt, dị thường - Ảnh 2 — *Đường gom Đại lộ Thăng Long (Hà Nội) ngập úng nghiêm trọng trong ngày 23/5. (Ảnh: Phạm Chiểu)*

Còn tại Yên Bái, đến 16 giờ ngày 24/5, trên địa bàn toàn tỉnh có 48 hộ bị ảnh hưởng và thiệt hại về nhà cửa, trong đó có 15 nhà phải di dời người và tài sản để đảm bảo an toàn do sạt lở đất, sạt lở bờ sông; 33 ngôi nhà bị sạt lở taluy.

Về nông nghiệp, có trên 80 ha lúa và 67,3 ha ngô, hoa màu bị ngập úng, vùi lấp. Mưa lớn gây sạt lở đất cũng đã làm thiệt hại 154.800 cây giống và 90 con gia cầm; nhiều tuyến đường giao thông trên địa bàn tỉnh bị ngập và sạt lở, ảnh hưởng đến việc đi lại của người dân. Ước thiệt hại khoảng 1,2 tỷ đồng.

Tại Hà Giang, từ ngày 22/5 đến nay, mưa to liên tục trên diện rộng đã dẫn đến sạt lở đất, ngập úng ở nhiều địa phương, gây thiệt hại nặng về tài sản, hoa màu của người dân. Xã Phong Quang, huyện Vị Xuyên là địa phương trồng dưa hấu lớn nhất tỉnh vùng cao Hà Giang. Toàn xã có gần 50ha đất trồng dưa hấu, sản lượng hằng năm gần 900 tấn. Năm nay người dân xã Phong Quang đang đối mặt với vụ dưa hấu mất trắng, do mưa lớn kéo dài. Những ruộng dưa sai quả sắp đến kỳ thu hoạch bị ngâm trong nước bắt đầu có biểu hiện thối rữa, hư hỏng.

Không chỉ ở huyện Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang có gần 200ha hoa màu, cây ăn quả, diện tích ao hồ bị ngập úng, ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng.

Mưa dông sắp quay trở lại Bắc Bộ

Theo Trung tâm Khí tượng Thủy văn, từ chiều tối và đêm nay (26/5) đến hết đêm 27/5, Bắc Bộ có mưa rào và dông, cục bộ có mưa vừa, mưa to. Riêng khu vực Lai Châu, Lào Cai, Hà Giang, Yên Bái, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Cao Bằng có mưa vừa, mưa to, có nơi mưa rất to với lượng mưa phổ biến 50-100mm/đợt, có nơi trên 150mm/đợt (thời gian mưa lớn tập trung vào chiều và đêm).

Ngoài ra, trong ngày và đêm nay (26/5), ở Tây Nguyên và Nam Bộ có mưa rào và dông (Nam Bộ tập trung trong chiều và đêm nay) với lượng mưa 20-40mm, cục bộ có mưa to với lượng mưa trên 60mm. Mưa dông ở Tây Nguyên và Nam Bộ có khả năng kéo dài đến khoảng ngày 30/5 (thời gian mưa dông tập trung vào chiều và tối).

Trong mưa dông có khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh. Nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh vùng núi và ngập úng tại các khu vực trũng, thấp. Cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do mưa lớn, lốc, sét và mưa đá: Cấp 1.

Liên quan đến đợt mưa lớn trên diện rộng, gây ngập nặng tại nhiều khu vực ở miền Bắc, thậm chí một số nơi có lượng mưa trong ngày vượt kỷ lục, đường "biến" thành sông, sáng 26/5, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Tổng cục Khí tượng Thủy văn) đã có thông báo phân tích về diễn biến của đợt mưa vừa qua đồng thời đưa ra nhận định “năm nay khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở Việt Nam”.

Trong đó, hai ngày 23-24/5, tại khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và một số nơi ở vùng đồng bằng Bắc Bộ (trong đó có Thủ đô Hà Nội) cũng đã có mưa rất lớn với lượng mưa phổ biến từ 250-300mm. Tổng lượng mưa trong hai ngày 23-24/5 tại một số nơi đã vượt so với lượng mưa tháng trung bình nhiều năm từ 30-50%.

Đáng chú ý, trong ngày 23/5, tại khu vực Tam Đảo (tỉnh Vĩnh Phúc) đã có mưa to với lượng mưa đo được là 464mm/ngày. Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay, lượng mưa ngày kỷ lục trước đó là 379mm/ngày ghi nhận vào ngày 25/8/2003. Qua đó có thể thấy đây là một đợt mưa lớn ít gặp.

Theo đó, nguyên nhân gây mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trong những ngày qua là do rãnh gió mùa (là khu vực hội tụ của hai đới gió mùa Đông Bắc và Tây Nam) có trục đi qua Bắc Bộ.

Đặc biệt, trong ngày 23-24/5, rãnh áp thấp hoạt động mạnh, kết hợp với vùng xoáy thấp trên rãnh áp thấp phát triển đến độ cao 5.000m đã gây ra mưa rất to ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ. Tuy nhiên, từ ngày 25/5, dự báo rãnh áp thấp và vùng xoáy thấp hoạt động yếu dần sẽ làm cho mưa lớn ở khu vực này suy giảm.

Lan Anh