Công ty CP đồng Tả Phời phải chi hơn 5,6 tỷ đồng cho sự cố môi trường ở Lào Cai
Sau 4 tháng xảy ra sự cố vỡ ống cống hồ thải quặng đuôi nhà máy tuyển đồng Tả Phời, TP Lào Cai, Công ty CP đồng Tả Phời phải chi hơn 5,6 tỷ đồng đền bù thiệt hại cho người dân bị ảnh hưởng.
Mới đây, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Lào Cai - ông Phan Quốc Nghĩa thông tin kết quả khắc phục và xác định nguyên nhân gây ra sự cố vỡ cống thoát nước mặt của hồ thải quặng đuôi Nhà máy tuyển đồng Tả Phời, xã Tả Phời, thành phố Lào Cai xảy ra ngày 8/8/2023.
Theo UBND tỉnh Lào Cai, Công ty CP đồng Tả Phời - Vinacomin đã thực hiện chi trả cho 104 hộ dân bị ảnh hưởng, thiệt hại (lúa, tài sản, vật nuôi...), trên cơ sở bảng áp giá công khai với số tiền hơn 5,6 tỷ đồng.
Đồng thời, triển khai thực hiện bố trí tái định cư cho 11 hộ dân thôn Phời 3, xã Tả Phời trong khu vực có nguy cơ sạt lở, sụt lún. Vị trí tái định cư tại thôn Cóc 2, xã Tả Phời, thành phố Lào Cai; diện tích tái định cư khoảng 300 m2/hộ.
Đến thời điểm hiện tại, đã có 3/11 hộ dân bốc thăm xác định lô đất và đang hoàn thiện thủ tục bàn giao đất. Đối với 8/11 hộ dân còn lại đang được UBND thành phố Lào Cai khẩn trương tiếp tục triển khai các thủ tục theo quy định.
Ngoài ra, cơ quan chức năng thường xuyên tổ chức lấy mẫu nước và bùn tại các vị trí cần thiết để phân tích. Kết quả phân tích đến ngày 27/9/2023 cho thấy: Nước giếng và mẫu bùn thải có các chỉ tiêu đều nằm trong quy chuẩn cho phép; đối với nước mặt tại dọc suối khu vực xảy ra sự cố có chất lượng trước và sau sự cố không khác biệt.
Cơ quan chức năng tỉnh Lào Cai xác định nguyên nhân gây ra sự cố vỡ cống thoát nước mặt của hồ thải quặng đuôi Nhà máy tuyển đồng Tả Phời là do thời tiết mưa với lưu lượng lớn kéo dài làm biến đổi trạng thái cơ lý bùn đất trong lòng hồ, gây phát sinh bất lợi trong kết cấu, làm cho khớp nối giữa các đoạn cống ngày càng mở rộng, tách rời theo thời gian. Dẫn đến kết cấu tuyến cống thoát nước không chịu được áp lực bùn và nước trong lòng hồ thải khi dâng lên tới cos+199m.
Sau các biện pháp khắc phục sự cố nêu trên, đến nay môi trường khu vực bị ảnh hưởng của sự cố đã đảm bảo an toàn cho đời sống sinh hoạt và sản suất của người dân.
Trước đó, Tạp chí Kinh tế Môi trường có bài viết phản ánh vào sáng 8/8, ống cống thoát hồ thải của Công ty CP đồng Tả Phời bị vỡ gây ngập úng diện rộng, ban đầu xác định ảnh hưởng đối với khoảng 46 hộ dân thuộc xã Tả Phời, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai. Đến trưa cùng ngày, sự cố đã được khắc phục, nước chảy về hạ lưu đã giảm dần về mức an toàn.
Ngay sau đó, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai – Trịnh Xuân Trường có văn bản yêu cầu Công ty CP đồng Tả Phời – Vinacomin tiếp tục tập trung nhân lực, trang thiết bị khắc phục ngay sự cố để giảm thiếu thấp nhất nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường và cuộc sống Nhân dân.
Công ty phối hợp với UBND xã Tả Phời rà soát các hộ dân có nguy cơ bị ảnh hưởng và kịp thời có giải pháp di chuyển các hộ dân đến nơi an toàn; tổ chức thống kê thiệt hại của các gia đình, cá nhân và các tổ chức (nếu có), bố trí kinh phí để chi trả cho các hộ gia đình, cá nhân, tổ chức bị ảnh hưởng theo quy định.
Nguy cơ ảnh hưởng sức khoẻ, môi trường
Đánh giá về sự cố môi trường này, ông Phạm Văn Sơn - Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố môi trường Việt Nam (SOS) cho rằng, nước bùn thải quặng của nhà máy đã qua quá trình hóa lý nên có thể chứa kim loại nặng, hóa chất, axit, phụ gia...
“Những chất này khi thoát ra môi trường sẽ không có cách nào thu hồi và xử lý triệt để. Chúng sẽ nhanh chóng ngấm vào đất, nguy cơ nhiễm vào nước ngầm, một phần hơi độc phát tán vào không khí. Vô hình trung toàn bộ khu vực đất bị ô nhiễm biến thành “bể chứa chất thải mở rộng không có lớp nền chống thấm”, ông Sơn cho hay.
Theo TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai bày tỏ sự lo lắng về những tác hại có thể xảy ra của sự cố này.
Nước thải của quá trình luyện kim nói chung và luyện đồng nói riêng là loại nước thải vô cùng độc hại. Loại nước thải này được gọi là quặng đuôi có chứa kim loại nặng như Asen, lưu huỳnh, thủy ngân, và chất phụ gia như xyanua... Tất cả những chất này đều độc hại với da, đường hô hấp, đường ruột và là các tác nhân gây ung thư.
TS Nguyễn Ngọc Huy cho rằng, để đảm bảo sức khỏe, người dân ở khu vực ảnh hưởng của sự cố cần tránh tiếp xúc nguồn nước thải. Tốt nhất là nên sử dụng nguồn nước đóng chai cho đến khi có kết quả kiểm nghiệm nguồn nước từ cơ quan chức năng. Người dân không nên sử dụng các loại rau, cỏ trong khu vực có nước thải chảy qua.
Đức Mậu
