Khai hội truyền thống Đền Quát mùa Thu năm 2025
Lễ dâng hương và Khai hội Đền Quát được tổ chức để tưởng nhớ và tri ân công lao to lớn của danh tướng Yết Kiêu cùng các bậc tiền nhân trong công cuộc giữ nước, bảo vệ nền độc lập của dân tộc...
Ngày 5/10 (tức 14/8 năm Ất Tỵ), trong không khí linh thiêng và trang trọng, tại mảnh đất địa linh, Đảng ủy - HĐND - UBND - UBMTTQ Việt Nam xã Yết Kiêu (TP Hải Phòng) long trọng tổ chức Lễ dâng hương và Khai hội Đền Quát.
Lễ hội được tổ chức để tưởng nhớ và tri ân công lao to lớn của danh tướng Yết Kiêu cùng các bậc tiền nhân trong công cuộc giữ nước, bảo vệ nền độc lập của dân tộc; đồng thời đây là cơ hội gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá phi vật thể độc đáo của Lễ hội Đền Quát...đáp ứng nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân đối với các giá trị di sản văn hóa đặc sắc của quê hương.
Lễ hội Đền Quát được tổ chức vào tháng Giêng và rằm Tháng Tám hàng năm và là lễ hội lớn nhất của huyện Gia Lộc (cũ) đã được bảo tổn, gìn giữ qua 7 thế kỷ.
Đền thờ Thánh Yết Kiêu còn có tên gọi là Đền Quát nằm uy nghi tọa lạc trên khu đất rộng, nhìn ra sông Đĩnh Đào. Theo sử sách, đây là một ngôi đền linh thiêng bậc nhất của trấn Hải Dương xưa. Đền chính được thiết kế hình chữ Đinh, gồm tiền tế 7 gian, hậu cung 3 gian.
Trải qua hơn 700 năm lịch sử, đến nay, đền Quát vẫn còn lưu giữ một số cổ vật và hiện vật gắn với những câu chuyện về cuộc đời danh tướng Yết Kiêu. Có thể kể đến như: Tượng trâu trắng và câu đối “Nhập thủy như bình địa” gắn với truyền thuyết về tài bơi lội của vị tướng Yết Kiêu; pho tượng phỗng đá quỳ gắn với câu chuyện Phạm Hữu Thế chiến thắng một đô vật lừng lẫy; tượng cáo thần gắn với tài trí, mưu lược hơn người của Yết Kiêu…
Năm 1988, Đền Quát được Bộ Văn hóa Thông tin cấp bằng công nhận di tích lịch sử Văn hóa quốc gia.
Năm 2020, Lễ hội Đền Quát được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xếp hạng là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Yết Kiêu tên thật là Phạm Hữu Thế, sinh năm Nhâm Dần (13/2/1242 - 28/12/1303) trong một gia đình ngư dân nghèo khó. Thân phụ của ông là cụ Phạm Hữu Hiệu, người làng Hạ Bì, xã Yết Kiêu, huyện Gia Lộc (cũ) (nay là thôn Hạ Bì, xã Yết Kiêu, TP Hải Phòng), làm nghề chài lưới và thân mẫu là cụ Vũ Thị Duyên, người xã Tân An, huyện Thanh Hà (cũ), bán hàng nước ở bến đò. Mồ côi nha từ nhỏ, Phạm Hữu Thế phải sống rất vất vả nhưng có tài năng và chí khí khác thường, đặc biệt là tài bơi lội.
Theo truyền thuyết, tuổi niên thiếu của Phạm Hữu Thế gắn với Trâu thần linh thiêng. Tương truyền, năm 16 tuổi, vào một đêm thanh vắng, Phạm Hữu Thế ra sông gánh nước, thấy hai con trâu trắng húc nhau liền dùng đòn ống đánh đuổi, can ngăn. Hai con trâu biến mất.
Hữu Thế thấy còn hai chiếc lông còn dính vào đòn ống, đặt xuống nước, nước rẽ ra làm đôi. Nghĩ là lông Trâu thần, Phạm Hữu Thế liền nuốt vào bụng. Từ đấy, Phạm Hữu Thế có thân thể hùng cường, trí lực, bơi lội tài giỏi, đi trong nước như ở trên đất bằng . Sự lạ lùng ấy ứng với bức hoành phi trong đền Quát “Thiên cổ dị nhân” (từ trước tới nay mới có người lạ thường như vậy).
Phạm Hữu Thế trở thành vị tướng Yết Kiêu trung thành, tài trí và mưu lược của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn, lập nên nhiều công trạng hiển hách, đặc biệt có công lớn giúp nhà Trần chiến thắng giặc Nguyên Mông xâm lược, từng được các triều đại ban tặng nhiều sắc phong. Với những công lao to lớn của ông, sau khi ông mất (năm 1303), vua Trần cho dân Hạ Bì lập đền thờ và tôn ông làm Thành Hoàng làng.
Hoàng Duy
