Chính phủ đề xuất miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong năm 2020

Qua 3 năm triển khai Nghị định số 82/2017/NĐ-CP về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước, nhiều khó khăn vướng mắc đã xuất hiện. Mới đây, Chính phủ đã dự kiến trình Quốc hội xem xét miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong năm 2020.

Dịch Covid-19 bùng phát đã khiến các hoạt động sản xuất, kinh doanh bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân... đã được Quốc hội, Chính phủ đưa ra nhằm tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, đảm bảo an toàn xã hội trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, đối với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đang khai thác tài nguyên nước lại chưa được hưởng các chính sách hỗ trợ.

Chính phủ đề xuất miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong năm 2020 - Ảnh 1

Việc miễn tiền cấp quyền khai thác, sử dụng tài nguyên nước trong năm 2020 sẽ hỗ trợ phần nào cho việc phục hồi kinh tế sau thời gian giãn cách xã hội chống dịch Covid-19. (Ảnh minh họa)

Theo báo cáo của các tỉnh và số liệu thống kê của Bộ Tài nguyên và Môi trường cho thấy, tính đến ngày 9/4/2020, cơ quan chức năng đã phê duyệt 593 Quyết định cấp quyền khai thác tài nguyên nước với tổng số tiền 9.494,4 tỉ đồng.

Trong số 593 các công trình khai thác tài nguyên nước do Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt, có 112 công trình khai thác nước dưới đất gồm 56 công trình khai thác nước cấp cho các nhà máy nước, 56 công trình khai thác nước dưới đất khác; 481 công trình khai thác nước mặt (trong đó 436 công trình thủy điện, 5 công trình hồ chứa thủy lợi, 19 công trình khai thác nước cấp cho các nhà máy nước, 21 công trình khai thác nước mặt khác như làm mát, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ).

Về phía địa phương, các tỉnh cũng đã phê duyệt được trên 3.300 Quyết định cấp quyền khai thác tài nguyên nước với tổng số tiền trên 637 tỉ đồng.

Với kết quả trên, Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận định sau 3 năm triển khai, Nghị định số 82/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước đã đi vào cuộc sống, nâng cao trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên nước trong việc sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên nước, tăng thu ngân sách Nhà nước.

Tuy vậy, bên cạnh những kết quả đã đạt được, trên cơ sở ý kiến của các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp, cũng còn những khó khăn vướng mắc.

Mới đây, Chính phủ dự kiến trình Quốc hội miễn tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong năm 2020. Nếu đề xuất này được Quốc hội thông qua, sẽ có 4.000 doanh nghiệp, tổ chức, hộ kinh doanh cá thể được hưởng lợi với tổng số tiền là 1.400 tỉ đồng. Tuy nhiên, điều đó cũng đồng nghĩa việc ngân sách nhà nước năm nay sẽ giảm thu tương ứng.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước là một trong những quy định hoàn toàn mới của Luật Tài nguyên nước. Đây là một chính sách lần đầu tiên được áp dụng ở Việt Nam nhằm nâng cao ý thức sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, đồng thời bước đầu tạo nguồn thu cho ngân sách nhà nước và cũng mới chỉ áp dụng đối với một số hoạt động khai thác nước có lợi thế như: thủy điện, sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, chưa thu tiền với hoạt động sản xuất nông nghiệp (sử dụng nhiều nước nhất, khoảng 70%), sinh hoạt của nhân dân.

Tại Điều 65 Luật Tài nguyên nước quy định tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên nước phải nộp tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước trong các trường hợp sau đây: (1) Khai thác nước để phát điện có mục đích thương mại;(2) Khai thác nước để phục vụ hoạt động kinh doanh, dịch vụ, sản xuất phi nông nghiệp;(3) Khai thác nước dưới đất để trồng cây công nghiệp, chăn nuôi gia súc, nuôi trồng thủy sản tập trung với quy mô lớn.

Tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước được xác định căn cứ vào chất lượng của nguồn nước, loại nguồn nước, điều kiện khai thác, quy mô, thời gian khai thác, mục đích sử dụng nước.

Cũng tại Điều này, Luật Tài nguyên nước đã giao Chính phủ quy định cụ thể các trường hợp khai thác tài nguyên nước phải nộp tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước, phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước. Cụ thể hóa quy định này, tại Điều 40 Nghị định số 201/2013/NĐ-CP ngày 27/11/2013 của Chính phủ đã quy định về các trường hợp phải nộp tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước.

Để triển khai hiệu quả các quy định về việc thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước, vừa bảo đảm khuyến khích tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, bảo vệ được nguồn nước khai thác, vừa bảo đảm được an sinh xã hội và bổ sung cho một số hoạt động bảo vệ nguồn nước, ngày 17/7/2017, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 82/2017/NĐ-CP quy định về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước.

Nguyễn Luận