Cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thu phí tự động chỉ sau 1 tháng: Mô hình cần được nhân rộng
Với lượng xe và doanh thu không giảm, để thuận lợi hơn, nhiều ý kiến đề xuất cho lái xe trả sau, nếu không nộp sẽ xử phạt, truy thu... Các phương tiện không dán thẻ ETC, hoặc có dán nhưng tài khoản không đủ để lưu thông không được đi vào tuyến cao tốc này
Lượng xe và doanh thu qua trạm không giảm
Sau 1 tháng thí điểm chỉ thu phí không dừng (ETC) trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, những kết quả đạt được là cú hích lớn thay đổi thói quen người dùng là tiền đề nhân rộng ra các tuyến cao tốc khác.
Từ ngày 1/6, cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đã dừng thu phí thủ công và chính thức thí điểm 100% thu phí điện tử không dừng. Các phương tiện không dán thẻ ETC, hoặc có dán nhưng tài khoản không đủ để lưu thông không được đi vào tuyến cao tốc này.
Theo thông tin cho biết, sáng ngày 4/7, tại trạm thu phí đầu tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng cho thấy, an ninh trật tự và ATGT tại trạm thu phí được bảo đảm. Mặc dù lưu lượng phương tiện trên tuyến khá đông nhưng tại các làn thu phí ETC thông thoáng. Xe đi qua trạm thuận tiện, an toàn do không phải dừng tại trạm.
Do thường xuyên di chuyển từ Hải Phòng về Hà Nội nên chủ động sử dụng ETC từ vài năm trước: “Dùng ETC có cái tiện là không mất thời gian dừng tại trạm trả tiền, mưa nắng gì cũng không phải hạ kính. Từ khi chỉ có thu phí không dừng, đã không còn cảnh xe xếp hàng dài để trả tiền mặt tại trạm thu phí, nhất là dịp cuối tuần”, anh N (Hà Nội) chia sẻ.
Ông Vũ Hữu Thành, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Phát triển hạ tầng và Đầu tư tài chính VN (VIDIFI) cho hay, từ khi thực hiện thí điểm, đại đa số phương tiện chấp hành tốt, nghiêm túc. Đến nay hệ thống hoạt động ổn định, đáp ứng được yêu cầu. Người tham gia giao thông chấp hành và ủng hộ chủ trương chỉ áp dụng hình thức thu phí ETC của Chính phủ.
Cùng với đó, ông Thành cũng cho biết, ngay từ khi biết có chủ trương thí điểm, lưu lượng xe sử dụng ETC trên tuyến đã tăng lên rõ rệt. Số lượng xe sử dụng tăng theo từng tháng.
Nếu như tháng 1/2022 đạt 42,9%, đến tháng 5/2022 tăng lên 71% tổng lưu lượng xe lưu thông trên tuyến đường. Cao tốc Hà Nội - Hải Phòng có trung bình hơn 46.500 lượt xe/ngày, ngày cao điểm hơn 60 ngàn lượt xe/ngày, bằng 102% lưu lượng so với 1 tháng trước thí điểm.
Từ khi thí điểm, mỗi ngày có thêm khoảng 1.600 xe vào đường cao tốc dán thẻ mới hoặc kích hoạt lần đầu tiên. Bên cạnh đó, sau thời gian thí điểm, doanh thu trung bình đạt 6,1 tỷ đồng/ngày, bằng 103% so với thời gian trước thí điểm, doanh thu trung bình đạt hơn 5,5 tỷ đồng/ngày.
Không ùn tắc tại trạm, giảm tải trong công tác đổi tiền lẻ
Ông Tô Nam Toàn, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Hợp tác quốc tế (Tổng cục Đường bộ VN) cho biết đánh giá kết quả thí điểm, số lượng phương tiện dán thẻ tăng nhanh. Đến nay có khoảng 3,1 triệu xe đã dán thẻ, chiếm khoảng 70% phương tiện trên toàn quốc.
Ông Toàn cho hay: “Chính vì lượng xe sử dụng dịch vụ tăng, hiện VIDIFI đang trình tổng cục tiếp tục mở rộng thêm số làn. Tổng cục đã chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ tiếp tục đẩy mạnh công tác dán thẻ, phấn đấu đến tháng 9 đạt mục tiêu 90%.
Việc thí điểm đến thời điểm này cơ bản thành công, lo ngại lớn nhất về các sự cố nghiêm trọng và sự phản đối của người dân đã không xảy ra”.
Để đạt được kết quả này, theo đại diện các đơn vị liên quan, việc chuẩn bị được tiến hành trước đó nhiều tháng với kịch bản ứng phó với các tình huống xử lý sự cố được xây dựng chặt chẽ, sát thực tế.
Các đơn vị chủ động tổ chức giao thông, có các giải pháp thông báo từ xa, tránh các trường hợp xe đi vào trạm không đủ điều kiện. Bên cạnh đó, các lỗi kỹ thuật của hệ thống cũng được rà soát để xử lý. Ngoài ra, việc phối hợp với lực lượng CSGT xử lý các trường hợp cố tình vi phạm cũng được thực hiện thường xuyên.
Phó Tổng giám đốc VIDIFI Vũ Hữu Thành cho rằng, việc chỉ thu phí ETC đã giúp các phương tiện qua trạm nhanh hơn, không phải dừng lại trả phí như trước đây nên không ùn tắc tại trạm, giảm tải trong công tác đổi tiền lẻ, bảo quản tiền mặt tại các trạm thu phí.
Ông Thành nói: “Việc duy trì trên mỗi chiều đường một làn xử lý sự cố đã phát huy hiệu quả, giải quyết được toàn bộ các tình huống bất thường”.
Bổ sung hình thức trả sau, đề xuất xử phạt truy thu nếu chây ì không nộp
Tại cuộc họp kiểm điểm tiến độ thu phí tự động không dừng mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành đã chỉ đạo triển khai nhân rộng chỉ thu phí điện tử không dừng đối với tất cả các tuyến đường cao tốc kể từ ngày 1/8/2022 khi mà thành công bước đầu thí điểm cao tốc Hà Nội - Hải Phòng.
Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN Nguyễn Văn Huyện cho biết, sau khi thí điểm thu phí tự động không dừng thành công trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng sẽ nhân rộng ra các tuyến cao tốc khác. Bộ GTVT đang chỉ đạo tổng cục phối hợp với các địa phương, nhà đầu tư dự án và nhà cung cấp dịch vụ tiếp tục tập trung triển khai.
Bổ sung thêm, Vụ trưởng Tô Nam Toàn cho biết, dịch vụ dán thẻ, mở tài khoản đang có những thay đổi để người dân, doanh nghiệp thực hiện thuận lợi nhất.
Theo ông Toàn: “Tới đây các đơn vị sẽ nghiên cứu đề xuất cho phép xe qua trạm trả tiền sau, bỏ barie. Đây là xu thế tất yếu cần phải thực hiện. Tuy nhiên, để làm được cần sự phối hợp chặt chẽ của các ngân hàng, tháo gỡ cơ chế thanh toán với nhà đầu tư BOT và ngân hàng. Bên cạnh đó, cũng cần hoàn thiện hành lang chế tài xử phạt truy thu khi chủ phương tiện cố tình không trả tiền”.
Sẽ dừng thu phí với các trạm chậm lắp ETC
Bộ GTVT vừa có văn bản yêu cầu Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc VN (VEC) khẩn trương hoàn thành việc lắp đặt, vận hành thiết bị thu phí không dừng tại các tuyến cao tốc trước ngày 31/7/2022; hoàn thiện hệ thống trạm thu phí, xây dựng phương án triển khai thu phí không dừng toàn bộ trên các tuyến cao tốc theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Riêng đối với Tổng cục Đường bộ VN, Bộ GTVT yêu cầu chỉ đạo các nhà đầu tư BOT, hỗ trợ các địa phương triển khai lắp đặt các làn thu phí còn lại, đảm bảo chỉ duy trì 1 làn thu phí hỗn hợp tại mỗi chiều xe chạy, hoàn thành trước ngày 31/7/2022.
Trường hợp chậm tiến độ, Bộ GTVT sẽ xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý nghiêm theo quy định pháp luật, bao gồm cả việc tạm dừng thu phí.
Bộ GTVT cũng yêu cầu Tổng cục Đường bộ VN hỗ trợ các nhà cung cấp dịch vụ tăng cường dán thẻ, mở rộng dịch vụ, bảo đảm hoàn thành mục tiêu. Đồng thời, rà soát, hoàn thiện hệ thống vạch sơn, biển báo tại các trạm thu phí và xây dựng phương án phân luồng, tổ chức giao thông, kết nối liên thông khi chỉ duy trì 1 làn thu phí hỗn hợp tại mỗi chiều xe chạy.
ETC “từ chối” xe đi không đúng khoảng cách, tốc độ
Ông Vũ Hữu Thành, Phó Tổng giám đốc VIDIFI, thực tiễn xảy ra nhiều trường hợp phương tiện chưa dán thẻ, hoặc số dư trong thẻ không đủ trả phí, xe có thẻ bị lỗi, xe có nhiều hơn 1 tài khoản ETC (49 trường hợp), phải dừng lại để xử lý. Xe không giữ khoảng cách, đi không đúng tốc độ cũng gây ra lỗi nhận diện xe, không thực hiện được thu phí không dừng.
Trong 1 tháng thí điểm có khoảng 35 xe/ngày đi nhầm vào đường cao tốc và từ chối sử dụng dịch vụ ETC đã được hướng dẫn đi ra khỏi đường cao tốc. Đặc biệt, có 3 trường hợp xe cố tình gây rối, đơn vị vận hành thu phí đã phối hợp với lực lượng CSGT xử lý.
Thực tế này cho thấy cần thiết triển khai hình thức trả sau. Kinh nghiệm sau 1 tháng triển khai thí điểm là cần phối hợp tốt với đơn vị dán thẻ, CSGT, thực hiện dán thẻ tại các nút giao trước khi vào cao tốc.
Bùi Hằng