Bài học kinh nghiệm từ ĐMC hiệu quả của tỉnh Bắc Giang

Theo dõi KTMT trên

Xác định đúng đắn quan điểm, mục tiêu về BVMT

Quy hoạch phát triển KT-XH tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2020-2030 và tầm nhìn 2050 bám sát theo quan điểm, mục tiêu về phát triển đi đôi với bảo vệ môi trường (BVMT) đã được quán triệt trong các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, trong bộ luật của nhà nước, chiến lược BVMT, bảo tồn đa dạng sinh học, quy hoạch khai thác và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên (TNTN).

Tỉnh Bắc Giang xác định phát triển nhanh và bền vững là yêu cầu xuyên suốt, dựa chủ yếu vào khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Phải đổi mới tư duy và hành động, chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư gắn với quá trình hội nhập quốc tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; phát huy tối đa tiềm năng, lợi thế của tỉnh. Phát triển hài hòa giữa kinh tế với văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Kết hợp hài hòa giữa phát triển vùng động lực kinh tế với các vùng có điều kiện KT-XH khó khăn, các vùng đảm bảo môi trường, thiên nhiên cho sự phát triển bền vững, không đánh đổi phát triển kinh tế gây hủy hoại môi trường. Tăng cường liên kết trong phát triển với các địa phương trong vùng và khu vực lân cận, chủ động hội nhập quốc tế.

Tỉnh cũng đưa ra mục tiêu cụ thể về bảo vệ môi trường như: Tỷ lệ dân số được cấp nước sạch đạt 92% (trong đó thành thị 100%; nông thôn 83%); Tỷ lệ chất thải rắn thu gom được xử lý đạt 95%; 100% các khu, cụm công nghiệp; đô thị có hệ thống xử lý nước thải tập trung; các cơ sở sản xuất kinh doanh đạt quy chuẩn về môi trường; Tỷ lệ độ che phủ rừng 37%;…

Quy hoạch Bắc Giang đưa thêm các chỉ tiêu phấn đấu cụ thể về: Tỷ lệ các cơ sở sản xuất mới xây dựng phải áp dụng công nghệ sạch hoặc được trang bị các thiết bị giảm thiểu ô nhiễm, xử lý chất thải; Tỷ lệ các cơ sở sản xuất, kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường; Tỷ lệ cây xanh tại các đô thị để đảm bảo phù hợp với tinh thần Nghị Quyết Đại hội Đảng, Chiến lược BVMT Quốc gia đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030, mà theo quy định dự án quy hoạch phải lồng ghép, tổ chức thực hiện Nghị quyết của Đảng đi vào thực tiễn phát triển KT-XH của tỉnh.

Thực hiện công tác ĐMC hiệu quả

Để thực hiện thành công Quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021-2030 và tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Bắc giang đã lựa chọn các phương pháp thực hiện ĐMC dựa trên các đặc tính kỹ thuật, phạm vi không gian phân bố, các hợp phần quy hoạch trong Quy hoạch tỉnh.

Cụ thể, các phương pháp được lựa chọn sử dụng trong xây dựng báo cáo ĐMC Quy hoạch Bắc Giang như: Phương pháp chuyên gia; Phương pháp ma trận tác động; Phương pháp phân tích/ngoại suy xu hướng; Phương pháp mô hình hoá; Phương pháp GIS; Kỹ thuật Delphi (đánh giá tổng hợp của các chuyên gia). Những phương pháp ĐMC này được QH tỉnh áp dụng phổ biến nhằm nhận diện những vấn đề môi trường, xu thế các vấn đề môi trường chính trong quá khứ và dự báo về xu hướng biến đổi môi trường trong tương lai một cách tính toàn diện và đa chiều hơn.

Về mối liên kết giữa quá trình lập QH tỉnh Bắc Giang với quá trình thực hiện ĐMC. UBND tỉnh giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Giang là đơn vị chủ trì thực hiện xây dựng Quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, định hướng đến năm 2050 và Báo cáo đánh giá môi trường chiến lược. Để thực hiện 2 nhiệm vụ trên, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã thành lập ban chuyên môn xây dựng QH và báo cáo ĐMC đó là nhóm phát triển (xây dựng quy hoạch) và nhóm ĐMC với các chuyên gia lập QH, chuyên ngành thuộc lĩnh vực tài nguyên, khoa học và công nghệ môi trường, khí tượng thuỷ văn, sinh thái học, xã hội học môi trường…

Quá trình lập ĐMC được tiến hành song song với quá trình lập QH, các nội dung điều chỉnh của QH sau mỗi lần được nhóm chuyên gia lập QH chuyển cho nhóm chuyên gia lập ĐMC; Các cuộc thảo luận, toạ đàm, trao đổi ý kiến giữa nhóm xây dựng QH và nhóm ĐMC được thực hiện bằng những hình thức khác nhau như qua thư điện tử (Email), qua zalo, trực tiếp tại hội thảo và tại các cuộc họp định kỳ…).

Với sự hỗ trợ, cung cấp đầy đủ các thông tin, dữ liệu, số liệu, các tài liệu liên quan sẵn có của tỉnh Bắc Giang, cùng với sự trao đổi thông tin, phối hợp, thảo luận giữa nhóm lập ĐMC, nhóm lập Quy hoạch tỉnh và Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Giang đã giúp xem xét đúng các vấn đề môi trường, xã hội trong lập Quy hoạch, vì thế các đề xuất của Quy hoạch đều dựa trên cơ sở đánh giá toàn diện các tác động môi trường, xã hội và biến đổi khí hậu.

Tiến độ thực hiện của ĐMC đã bám sát với tiến độ lập quy hoạch tỉnh để đưa ra những đề xuất, kiến nghị kịp thời từ góc độ môi trường. Trên cơ sở các kiến nghị của nhóm ĐMC, nhóm Quy hoạch tỉnh thống nhất các nội dung điều chỉnh, hoàn thiện các nội dung Quy hoạch cho phù hợp.

Về công tác tham vấn trong quá trình thực hiện báo cáo ĐMC. Báo cáo ĐMC của Dự án Quy hoạch tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2021- 2030 và định hướng đến 2050 được thực hiện dưới sự chủ trì của Cơ quan Chủ dự án là Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Giang và được tiến hành đồng thời với quá trình xây dựng báo cáo QH, dưới hình thức trao đổi thông tin 2 chiều, thực hiện tham vấn các bên liên quan trong quá trình thực hiện ĐMC.

Bài học kinh nghiệm

Ngày 17/02/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 219/QĐ-TTg ngày 28/02/2022 về việc phê duyệt Quy hoạch tỉnh Bắc Giang thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn 2050. Bắc Giang là một trong 4 địa phương đầu tiên của cả nước được phê duyệt nhiệm vụ lập Quy hoạch tỉnh.

Sau hơn 02 năm kể từ khi triển khai thực hiện (từ khi xây dựng nhiệm vụ lập quy hoạch đến khi quy hoạch được phê duyệt), Quy hoạch tỉnh Bắc Giang thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã hoàn thành, là tiền đề quan trọng mở ra cơ hội phát triển bứt phá của tỉnh trong thời gian tới.

Đạt được kết quả này, bên cạnh lựa chọn đơn vị tư vấn chất lượng, Bắc Giang phát huy cao tinh thần tự lực, tự cường trong lập quy hoạch. để triển khai quy hoạch tỉnh được chặt chẽ, hiệu quả giữa ngành với địa phương, các sở, ngành, địa phương rà soát ưu tiên quỹ đất cho dự án lớn, trọng điểm của tỉnh khi triển khai quy hoạch. Đồng thời khẳng định kinh nghiệm để lập quy hoạch thành công trước hết là sự quyết tâm chính trị cao từ tỉnh đến cơ sở, sự đồng thuận trong tổ chức thực hiện. Vận dụng linh hoạt, chủ động, sáng tạo các quy định phù hợp với tình hình thực tế. Công tác lựa chọn đội ngũ cán bộ, công chức có năng lực, kinh nghiệm, tâm huyết, sáng tạo làm chuyên trách để thực hiện nhiệm vụ cũng rất quan trọng, góp phần bảo đảm tiến độ, chất lượng các nhiệm vụ được giao. Chủ động bám sát các Bộ, ngành Trung ương, kịp thời tháo gỡ vướng mắc, giải trình, làm rõ và bổ sung hoàn thiện các nội dung, ý kiến đóng góp để đạt được mục tiêu, nhiệm vụ...

Có thể thấy, ngoài việc phải có quyết tâm chính trị, quyết liệt vào cuộc từ cấp cao nhất đến cấp thực thi nhằm tạo sự đồng bộ, thống nhất trong thực hiện nhiệm vụ lập và hoàn thiện quy hoạch. Kinh nghiệm của Bắc Giang cho thấy, việc xác định đúng đắn và bám sát quan điểm, mục tiêu về phát triển đi đôi với bảo vệ môi trường đối trong Quy hoạch phát triển KT-XH tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2020-2030 và tầm nhìn 2050.  

Việc hoàn thiện báo cáo ĐMC đáp ứng yêu cầu theo quy định, QH tỉnh Bắc Giang căn cứ vào nhiều yếu tối, phạm vi, phương pháp thực hiện ĐMC; so sánh đánh giá sự phù hợp quan điểm mục tiêu quy hoạch với quan điểm môi trường; biến đổi khí hậu; định hướng bảo vệ môi trường trong quá trình thực hiện quy hoạch.

Tạ Nhị