Thời tiết cuối năm 2019, đầu năm 2020 diễn biến bất thường ra sao?

Dự báo, đợt rét đậm đầu tiên có khả năng xuất hiện vào khoảng đầu tháng 1/2020. Rét đậm tập trung nhiều trong tháng 1 và 2/2020.

Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia dự báo rét đậm tập trung nhiều trong tháng 1 và 2/2020. (Ảnh minh họa)

Nhận định về xu thế khí tượng thủy văn từ tháng 12/2019 đến tháng 5/2020, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, cuối năm 2019 còn khoảng 2-3 xoáy thuận nhiệt đới (bão hoặc áp thấp nhiệt đới) trên khu vực Biển Đông và có thể ảnh hưởng đến khu vực đất liền. Thời tiết chuyển mùa, tiếp tục đề phòng nguy cơ xuất hiện các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như dông, sét, lốc, mưa đá trên phạm vi toàn quốc.

Rét đậm tập trung trong tháng 1-2

Dự báo, đợt rét đậm đầu tiên có khả năng xuất hiện vào khoảng đầu tháng 1/2020. Rét đậm tập trung nhiều trong tháng 1 và 2/2020. Đề phòng các đợt rét kéo dài 5-10 ngày trong thời gian này và có khả năng gây băng giá, sương muối đặc biệt khu vực vùng núi phía Bắc.

Nhiệt độ trung bình trên phạm vi cả nước có khả năng cao hơn so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 0,5-1,5 độ C độ; riêng tháng 12/2019, khu vực Bắc Bộ và Bắc và Trung Trung Bộ cao hơn từ 1-2 độ C.

Mưa xấp xỉ trung bình nhiều năm

Khu vực Bắc Bộ có tổng lượng mưa tháng 12/2019 phổ biến thấp hơn trung bình nhiều năm; từ tháng 1 đến tháng 2/2020, tổng lượng mưa phổ biến khoảng 30-60mm, ở mức cao hơn so với trung bình nhiều năm.

Trong những tháng mùa Đông có thể xuất hiện những đợt mưa rào và dông. Từ tháng 3 đến tháng 5/2020, tổng lượng mưa tại khu vực phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm. Khu vực Bắc Trung Bộ, tổng lượng mưa phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm; riêng tháng 1/2020 cao hơn 10-25% so với trung bình nhiều năm.

Khu vực Trung Trung Bộ phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm. Khu vực Nam Trung Bộ phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm; riêng tháng 12/2019 thấp hơn từ 10-30%, Khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ vào tháng 12/2019 tổng lượng mưa phổ biến 10-40 mm. Tháng 1 và tháng 2/2020 phổ biến ít mưa.

Tháng 3/2020 lượng mưa phổ biến thấp hơn từ 10-20%. Tháng 4 đến tháng 5/2020 lượng mưa phổ biến xấp xỉ so với trung bình nhiều năm.

Xâm nhập mặn xuất hiện sớm ở Nam Bộ

Từ tháng 12/2019-5/2020, nguồn nước trên các sông suối khu vực khu vực Bắc Bộ tiếp tục thiếu hụt so với trung bình nhiều năm, thiếu hụt nhiều vào các tháng 12/2019 và tháng 1/2020, cụ thể như: lưu vực sông Đà thiếu hụt từ 20-60%; lưu vực sông Thao thiếu hụt từ 20-50%; lưu vực sông Lô - Gâm - Chảy đến hồ chứa Thác Bà và Tuyên Quang thiếu hụt từ 10-30%; hạ lưu sông Lô thiếu hụt từ 30-80%; hạ lưu sông Hồng hạ thiếu hụt từ 20-30%, riêng tháng 1-2 lượng nước xấp xỉ trên trung bình nhiều năm do các hồ thủy điện cấp nước tăng cường phục vụ đổ ải vụ Đông-Xuân.

Mực nước thấp nhất tại trạm Hà Nội trên sông Hồng có khả năng ở mức 0,2-0,3m, xuất hiện vào cuối tháng 2 hoặc tháng 3 năm 2020. Mùa khô năm 2020, tình hình thiếu nước, khô hạn có khả năng xảy ra tại một số tỉnh khu vực Tây Bắc và Đông Bắc.

Từ 29/11 đến tháng 12/2019, trên các sông từ Hà Tĩnh đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên có khả năng xuất hiện 1-2 đợt lũ vừa và dao động. Đỉnh lũ năm 2019 trên các sông từ Hà Tĩnh đến Quảng Trị, Quảng Ngãi và khu vực Tây Nguyên ở mức báo động 2-báo động 3, tương đương Tây Bắc và Đông Bắc; các sông ở Thừa Thiên-Huế, Quảng Nam, Bình Định đến Bình Thuận ở mức báo động 1-báo động 2, có nơi trên báo động 2, thấp hơn Tây Bắc và Đông Bắc.

Từ tháng 1 đến tháng 5/2020, mực nước trên các sông xuống dần. Trên một số sông khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc cùng kỳ. Lượng dòng trên các sông giảm dần và phổ biến ở mức thiếu hụt so với cùng kỳ trung bình nhiều năm từ 20-60%, riêng các sông ở Quảng Ngãi và khu vực Tây Nguyên ở mức xấp xỉ với trung bình nhiều năm cùng kỳ.

Khu vực Nam Bộ: Từ nay đến tháng 5/2020, tổng lượng dòng chảy trên các trạm thượng nguồn sông Mekong về khu vực Đồng bằng sông Cửu Long ở mức thiếu hụt so với trung bình nhiều năm. Mực nước sông Cửu Long biến đổi chậm và thấp hơn so với trung bình nhiều năm từ 0,2-0,4m.

Trong mùa khô 2019-2020, khả năng xâm nhập mặn sẽ xuất hiện sớm hơn và sâu hơn mùa khô năm 2018-2019 và trung bình nhiều năm. Các tỉnh ở Đồng bằng Nam Bộ cần xây dựng các kế hoạch, kịch bản phòng chống hạn hán và xâm nhập mặn để chủ động ứng phó với diễn biến thực tế trong thời gian tới.

Về hải văn: Sóng lớn sẽ xuất hiện trong các đợt gió mùa Đông Bắc mạnh, kéo dài và lấn sâu xuống phía Nam với độ cao sóng vùng ven bờ có thể cao 2-3m, ngoài khơi 4-5m. Ven biển Trung Bộ sẽ xuất hiện các đợt triều cường cao vào các ngày 9-13/11 và 13-16/12/2019, ngày 10-13/1/2020.

Tại ven biển Nam Bộ, nhiều đợt triều cường cao với mực nước tại trạm Vũng Tàu vượt 4m xuất hiện vào các ngày cuối của tháng 11 và 12/2019, các ngày từ 9-12 và ngày 1/1/2020. Hiện tượng sạt lở bờ biển tiếp tục diễn biến phức tạp nhất là trong các đợt triều cường kết hợp với gió mùa mạnh.

Mai Anh