Ô nhiễm ánh sáng khiến nhiệt độ Trái đất gia tăng

Theo dõi KTMT trên

Ô nhiễm ánh sáng (light pollution, photopollution) là sự sử dụng không đúng hoặc quá mức ánh sáng nhân tạo (anthropogenic light) đặc biệt về đêm. Với lối sống văn minh, nền công nghiệp hiện đại, quá trình đô thị hóa ào ạt…. con người đã sử dụng không đúng hoặc quá mức ánh sáng nhân tạo về đêm và hậu quả là chúng ta đang bị ô nhiễm ánh sáng nặng nề.

Cùng với ô nhiễm khói bụi, khí thải, ô nhiễm tiếng ồn, các đô thị hiện nay còn đang đối mặt với ô tình trạng ô nhiễm ánh sáng. (Ảnh minh họa)

Rõ ràng, việc sử dụng ánh sáng nhân tạo ban đêm đã làm giảm tầm nhìn của chúng ta về vũ trụ. Giờ đây, người thành phố khó có thể nhìn thấy những vì sao lấp lánh trong dải Ngân hà trên bầu trời đêm hè như trước. Hơn nữa việc sử dụng ánh sáng nhân tạo ban đêm còn có những ảnh hưởng xấu đến môi trường sống, an toàn năng lượng và sức khỏe con người.

Lãng phí năng lượng, gây ra sự nóng lên của Trái đất

Tại các đô thị, có nhiều nguồn chiếu sáng khác nhau như: đèn đường giao thông, biển quảng cáo của các cửa hàng, biển quảng cáo tấm lớn, đèn trang trí, đèn của các phương tiện tham gia giao thông…

Những nguồn sáng này được sử dụng với mức độ cao quá mức cần thiết, góp phần trực tiếp dẫn tới tình trạng ô nhiễm ánh sáng. Tình trạng này diễn ra rất phổ biến tại các đô thị và để lại tác động tiêu cực tới đời sống xã hội.

Việc chiếu sáng chiếm đến 1/4 năng lượng tiêu dùng của cả thế giới. Các nghiên các nghiên cứu cũng chỉ ra là thông thường có đến 50% đến 90% ánh sáng ở các toà nhà là không cần thiết. Trong khi hiện tại nhiều nước đang ra sức tìm các biện pháp để giảm thiểu sử dụng năng lượng sau khi ký Nghị định thư Kyoto, thì việc tăng cường tính hiệu quả của việc sử dụng ánh sáng là một biện pháp đem lại kết quả cao trong thời gian nhanh chóng.

Ô nhiễm ánh sáng là một trong những nguyên nhân khiến Trái đất nóng lên. (Ảnh minh họa)

Còn theo số liệu ước tính của Tổ chức Bảo vệ bầu trời đêm quốc tế, chỉ riêng đối với Mỹ đã có đến 38% năng lượng chiếu sáng ngoài trời lãng phí, dẫn đến hàng năm tiêu tốn 2 triệu thùng dầu (1 thùng = 150 lít), gây lãng phí 1,5 tỉ USD/năm và đặc biệt đóng góp lượng khí CO2 khoảng 300 triệu tấn/năm, một tác nhân gây ra hiện tượng hiệu ứng nhà kính và sự nóng lên toàn cầu.

Đáng lo ngại, tình trạng ô nhiễm ánh sáng đang có xu hướng gia tăng tại các đô thị, nhưng các quy định hiện hành chủ yếu mới chỉ dừng lại ở khuyến cáo, chứ chưa có chế tài cho vi phạm...

Con người và hệ sinh thái bị ảnh hưởng nghiêm trọng

Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu y học cho thấy ô nhiễm ánh sáng có nhiều tác hại sức khỏe con người bao gồm: đau đầu, mệt mỏi, stress, lo âu, trầm cảm...

Ánh sáng xanh từ máy tính, điện thoại thông minh rất nguy hiểm đối với thị lực của con người. (Ảnh minh họa)

Tháng 6/2009, Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ AMA đã xây dựng chính sách hỗ trợ kiểm soát ô nhiễm ánh sáng. AMA nhấn mạnh, ánh sáng chói (glare) là một nguy cơ sức khỏe cộng đồng, có thể gây lái xe không an toàn. Đặc biệt ở người cao tuổi, ánh sáng chói gây mất độ tương phản, che khuất ban đêm.

Thiên nhiên vốn thích nghi với ánh sáng và bóng tối tự nhiên. Ô nhiễm ánh sáng có thể làm rối loạn thói quen sinh hoạt của các sinh vật. Các nghiên cứu cho thấy một số ví dụ cụ thể về hậu quả gây ra bởi ô nhiễm ánh sáng như: ánh sáng đêm làm giảm khả năng nhìn đường của bướm đêm và các côn trùng hoạt động về đêm khác.

Ánh sáng đèn đường có thể làm cho cây xanh bị rối loạn cơ chế quang hợp. (Ảnh minh họa)

Các loài hoa nở về đêm, dựa vào các loài này để thụ phấn, cũng vì thế mà bị ảnh hưởng. Các loài chim di cư có thể bị mất phương hướng bởi ánh sáng của các toà nhà cao chọc trời. Hoặc là các loài ếch và kỳ nhông hoạt động về đêm cũng bị ảnh hưởng. Thông thường khi không có ánh sáng, chúng thức giấc, đi tìm bạn tình và sinh đẻ. Nhưng ánh sáng thường xuyên do ô nhiễm ánh sáng làm cho hoạt động của chúng suy giảm...

Ở Việt Nam, năm 2010, hàng trăm hecta lúa nàng thơm dọc theo trục đường cao tốc Hồ Chí Minh-Trung Lương đã bị “điếc”, không trổ bông là minh chứng rõ ràng tình trạng ô nhiễm ánh sáng từ dàn đèn cao áp lên thực vật.

Nguyễn Luận