Loài rùa cực hiếm của Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng
Rùa Trung bộ là loài đặc hữu, chỉ sống trong một số vùng đất ngập nước tại vùng đất thấp ở miền Trung của Việt Nam. Loài rùa này hiện đang đối diện với nguy cơ biến mất khỏi môi trường tự nhiên.
Rùa Trung Bộ có tên khoa học Mauremys annamensis (Siebenrock, 1903), bộ Rùa (Testudinata), họ Rùa đầm (Emydidae), có kích thước nhỏ, chiều dài mai tối đa là khoảng 28 - 30cm.
Mai rùa Trung Bộ màu xám sẫm, yếm màu vàng hay da cam, có những đốm lớn màu đen ở mỗi tấm yếm, hơi dẹp, sau mai không có răng cưa, trên mai có 3 gờ chạy dọc, gờ giữa lưng rõ nhất.
Đầu rùa màu nâu sẫm hoặc xám đen, mỗi bên có 3 sọc màu vàng: 1 sọc từ sau mũi qua phía trên ổ mắt tới cổ, 1 sọc khác lớn hơn từ mũi qua ổ mắt và màng nhĩ tới cổ và 1 sọc chạy dọc phía dưới hàm tới cổ.
Sinh cảnh sống của loài rùa Trung Bộ là suối và đầm lầy, nơi nước chảy chậm hay tĩnh; rùa ăn tạp các loài côn trùng, giun, cá và thực vật thủy sinh.
Một điều rất đáng quan tâm là loài Rùa Trung Bộ chỉ được tìm thấy ở vùng đất ngập nước ở miền Trung Việt Nam từ Đà Nẵng vào đến tỉnh Phú Yên.
Vào những năm 1980, người ta còn thấy sự xuất hiện của loài này trong điều kiện tự nhiên, thậm chí ngay trên ruộng lúa dưới chân đồi sim cằn cỗi, hay các vũng nước nhỏ giữa các bụi cây dứa dại đầy gai sắc nhọn ven suối của các tỉnh ven biển Nam Trung Bộ như Quảng Nam, Quảng Ngãi.
Hiện nay, số lượng rùa Trung Bộ đã bị suy giảm rất nhiều và hiện tại rất hiếm gặp cá thể loài này trong tự nhiên do bị truy lùng, săn bắt ráo riết với số lượng lớn trong tự nhiên và buôn bán trái phép ngày càng nhiều hơn.
Ngoài ra, việc chuyển đổi nhanh chóng các vùng đất ngập nước nội địa trong tự nhiên thành đất nông nghiệp, hoặc ô nhiễm môi trường trong quá trình đô thị hóa khiến rùa Trung Bộ mất nơi cư trú và kiếm ăn.
Vì tính đặc hữu, có khu vực phân bố rất nhỏ hẹp và hạn chế, đặc biệt đứng trước bờ nguy cơ tuyệt chủng, nên loài rùa này hiện được cộng đồng quốc tế quan tâm và tìm cách để bảo tồn.
Minh Dương (T/h)
