Vào năm 2016, các nhà địa chất khi nghiên cứu một hang động cổ ở Canada đã phát hiện ra một khám phá đáng kinh ngạc. Ở độ sâu khoảng 3 km (1,8 dặm), họ tìm thấy dòng nước chảy.
Mới đây, tại Quảng trường Trung tâm thành phố Tuyên Quang, UBND thành phố Tuyên Quang đã khai mạc Đại hội Thể dục thể thao thành phố lần thứ IX, năm 2022.
Trong những ngày xuyên Việt từ Vân Đồn đến Phú Quốc để khảo sát nghề chế biến nước mắm truyền thống, người viết có dịp tiếp xúc với hàng trăm chủ cơ sở, hộ dân sản xuất nước mắm, ghi nhận những tâm tư của người trong cuộc.
Nhà nghiên cứu văn hóa Huế, ông Nguyễn Đắc Xuân chia sẻ rằng, một số người làm văn hóa, du lịch ở Hà Nội và Huế đang cố gắng khôi phục lại ẩm thực cung đình ở quy mô lớn, nhằm sử dụng đúng công thức cũ với nước mắm cá cơm.
Thất thủ ngay trên sân nhà, nhiều người làm nước mắm truyền thống đành bỏ nghề. Nhưng cũng rất nhiều thương hiệu nước mắm lớn nhỏ khác đang tiếp tục xuất hiện, chấp nhận những thách thức lớn lao và trực diện. Cơ hội nào cho các thương hiệu nước mắm mới?
Việc khẳng định đâu là loại nước mắm ngon nhất Việt Nam, đất nước có truyền thống ngàn năm và vẫn đang là quốc gia sử dụng nước mắm nhiều nhất thế giới, hoàn toàn là điều vô nghĩa và bất khả thi? Quan điểm của bài viết chỉ là một số gợi ý chủ quan.
Dẫu có rất nhiều làng nghề và những bí quyết riêng biệt, nhưng hiện nay, công thức chế biến nước mắm truyền thống vẫn tuân thủ gần như tuyệt đối tỷ lệ 3 cá 1 muối, ngâm ủ lâu ngày rồi chiết xuất ra làm thành nước mắm.
Từ bên kia đèo Ngang hướng về phía Nam, cá cơm trở thành nguyên liệu chủ yếu để chế biến nước mắm truyền thống. Sự hưng vong của các làng nghề nước mắm miền Trung phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng, quy luật di chuyển và nguồn cung cấp loài cá này.
Năng lượng mặt trời có thể thay đổi cục diện nghề nước mắm truyền thống? Đó là việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào chế biến nước mắm, nhằm rút ngắn thời gian ủ chượp và cải thiện chất lượng nước mắm.
Bắc Trung Bộ có bờ biển dài và nghề đánh bắt chế biến hải sản lâu đời, nên kinh nghiệm chế biến nước mắm phong phú. Tuy nhiều làng nghề nước mắm, thị trường rộng lớn, nhưng nước mắm của các địa phương này chưa được đánh giá cao.
Với rất nhiều thương hiệu, làng nghề nước mắm truyền thống nổi tiếng nằm dọc bờ biển, Thanh Hóa, thủ phủ nước mắm miền Bắc, luôn đa dạng quy mô, chất lượng để phục vụ nhu cầu tại chỗ, nhận được niềm tin của người tiêu dùng.
Vân Đồn, Cát Hải từng là những thương hiệu lừng danh và lâu đời của nghề chế biến nước mắm truyền thống ven vịnh Bắc Bộ. Nhưng vị thế này đang dần mất đi, bất chấp nỗ lực của những người làm nghề tâm huyết?
Từ xa xưa, người Việt Nam đã rất thích và có thói quen sử dụng nước mắm trong việc chế biến ẩm thực nhưng để phân biệt giữa nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp thì không phải ai cũng biết.
Việc nước mắm truyền thống đang bị cho là thất thủ hoàn toàn trước sự tấn công của nước chấm công nghiệp và nước mắm sản xuất tại Việt Nam nhưng có chủ ngoại quốc, được xác định có nhiều nguyên nhân chưa dễ gì tháo gỡ.
Giá trị của thị trường nước mắm Việt Nam hiện đang được ước tính khoảng 500 triệu USD. Giá trị này còn tăng lên nữa trong thời gian tới, trung bình mỗi năm từ 20-25%. Theo tính toán của Forbes, giá trị của thị trường nước mắm có thể lên đến 4,5 tỷ USD.
Sản lượng nước mắm từ các cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống Việt Nam đóng góp cho GDP của đất nước không nhiều nhưng liên quan đến bữa ăn của hàng chục triệu gia đình, của gần 100 triệu người dân Việt Nam.
Không phải người Việt, chính một người Pháp đã có những nghiên cứu quy mô và tâm huyết, để đưa ra những nhận định đầy tính khoa học và sâu sắc về nghề nước mắm truyền thống Việt Nam.